Świetliki to owady, które fascynowały ludzi od tysięcy lat. Ciekawy wygląd i zdolność emitowania światła czynią je atrakcyjnymi dla badań. Jednak duża liczba różnych rodzajów świetlików, które istnieją, sprawia, że poznanie ich wszystkich jest prawie niemożliwe.
Mimo że istnieje wiele różnych gatunków świetlików, można je rozpoznać na całym świecie po charakterystycznym świecącym odwłoku. Zaliczane do bezkręgowców, są w stanie zainscenizować taniec, w którym ich ciała świecą w tym samym czasie. Następnie dogłębnie poznamy tego wyjątkowego owada.
Charakterystyka świetlików
Świetliki to owady z rzędu Coleopterous, czyli w rzeczywistości są chrząszczami i są blisko spokrewnione z biedronkami. Istnieje prawie 2000 różnych gatunków świetlików, jak sugeruje książka Morphology and Systematics (Elateroidea, Bostrichiformia, Cucujiformia partim). Owady te żyją w strefach umiarkowanych na całej planecie.
Jeśli chodzi o fizyczne różnice między samcami i samicami, należy zauważyć, że nie są one takie same u wszystkich gatunków. Dlatego nie możemy uogólniać co do jego wielkości i kształtu.
Z kolei samce stają się w pełni rozwinięte, oprócz skrzydeł i ciała o kształcie bardziej zbliżonym do innych chrząszczy. Jednak niektóre samice nigdy nie osiągają tak dużych rozmiarów i przestają się rozwijać wkrótce po przejściu stadium larwalnego.
Ogólnie rzecz biorąc, samice są zwykle mniejsze, niektóre nie latają i są mylone z innymi owadami żyjącymi na pniach lub liściach krzewów.
Bioluminescencja świetlików
To, co charakteryzuje i odróżnia świetliki od innych owadów, to blask, jaki rzucają na odwłoki. Nazywa się to bioluminescencją i jest powszechne u samców, samic i ogólnie u wszystkich gatunków świetlików.
Te owady mogą wykorzystywać swój blask do wielu różnych celów. Przede wszystkim wykorzystują ją w ramach zalotów godowych i odstraszania potencjalnych drapieżników. Dlatego jest to mechanizm obronny podobny do mechanizmu obronnego żab lub innych jaskrawo ubarwionych zwierząt: komunikują swoim drapieżnikom, że są nieapetyczne lub trujące.
Specjaliści dobrze znają mechanizm, dzięki któremu świetliki wytwarzają światło, ale nie wiedzą, jak je kontrolować, aby świeciło z przerwami. Jest jednym z nielicznych bezkręgowców, które mają wyspecjalizowany narząd przeznaczony wyłącznie do tworzenia światła.
Gdy świetliki zużywają tlen, miesza się on z innymi substancjami, wytwarzając oksylucyferynę i inne cząsteczki odpowiedzialne za emitowanie błysku światła. Sugeruje to badanie opublikowane w The Journal of Physical Chemistry Letters.
Ta reakcja chemiczna przebiega w ustalonych wzorach, które mogą przypominać kod Morse'a wymyślony przez świetliki. Dzięki temu zarówno mężczyźni, jak i kobiety komunikują się i wybierają swoich partnerów. Jednak na tym się nie kończy, ale każdy gatunek ma swój własny wzorzec komunikowania się, a tym samym unikania hybrydyzacji.
Wielokolorowe światło
Niektóre gatunki świetlików nie tylko wytwarzają światło o typowym zielonym kolorze, ale także emitują światło o odcieniach czerwieni lub żółci. Według artykułu opublikowanego w czasopiśmie Cellular and Molecular Life Sciences jest to możliwe, ponieważ zawierają one pewne zmodyfikowane (zmutowane) enzymy.W ten sposób, gdy te enzymy reagują z lucyferyną i oksylucyferyną, za każdym razem wytwarzają inne kolory.
Miejsce świetlików
Świetliki to nocne owady, które żyją na całej planecie, z wyjątkiem najzimniejszych obszarów, takich jak bieguny i kraje w pobliżu koła podbiegunowego. Mimo to preferują klimat umiarkowany i wilgotne środowisko. Dlatego tak często można je zobaczyć na bagnach lub w lasach, choć często żyją również nad brzegami rzek lub innych obszarów, gdzie jest dużo wody.
Najlepszymi ekosystemami do znalezienia świetlików będą zatem lasy lub obszary z wodą w krajach o klimacie umiarkowanym. Zatem im większa wilgotność i wyższa temperatura, tym większa szansa na znalezienie świetlików. Woda może stać (jak w bagnach lub stawach) lub może płynąć (jak w rzekach lub strumieniach).
Karmienie świetlików
Zwykle większość świetlików żeruje tylko wtedy, gdy są w stadium larwalnym. Samica składa jaja w ciemnym i wilgotnym miejscu, gdzie wykluwają się larwy w kształcie gąsienic. Przeżywają, jedząc ślimaki i inne bezkręgowce o miękkich ciałach, jak stwierdzono w badaniu opublikowanym w czasopiśmie PeerJ.
Larwy chwytają zdobycz za pomocą płynu, który je paraliżuje, aby stopniowo ją trawić. Kilka tygodni po wykluciu stają się dorosłe, ale na tym etapie niektóre gatunki świetlików w ogóle nie żerują.
Okazuje się, że świetliki żyją tak krótko, że będąc larwami, pochłonęły już wystarczająco dużo energii, aby przetrwać całe dorosłe stadium. Inne gatunki mogą jednak żywić się pyłkiem lub nektarem.
Zabawa w świetliki
Jeśli chodzi o proces rozmnażania, samce świetlików rozpoczynają zaloty, przelatując nad swoim siedliskiem i emitując błyski.Te światła mają na celu przyciągnięcie uwagi kobiety, która, jeśli poczuje się zainteresowana, odpowie na wiadomość własnymi błyskami.
Gdy tylko tworzy się para, samiec przekazuje kobiecie paczkę nasienia (spermatofor). Zgodnie z artykułem opublikowanym w czasopiśmie naukowym Insects, ta galaretowata paczka zawiera również składniki odżywcze korzystne dla odbiorcy. W ten sposób młoda matka przygotowuje się do produkcji jaj i do pewnego stopnia unika zużycia swojego ciała.
Samice składają jaja na ziemi, z których wykluwają się larwy eruciformalne (w kształcie gąsienicy). Ukrywają się i żerują w bardzo wilgotnych i ciemnych środowiskach, takich jak podziemne tunele lub spróchniałe pnie drzew. W miarę upływu czasu i zdobywania niezbędnych składników odżywczych zamieniają się w poczwarki, aby przekształcić swoje ciało w ciało dorosłego (metamorfoza).
Niebezpieczeństwa czyhające na świetlika
Z drugiej strony należy zauważyć, że od lat obserwuje się, że coraz trudniej dostrzec świetliki. Chociaż nie wiadomo dokładnie, dlaczego znikają, podejrzewa się, że jest to spowodowane mieszanką czynników.
Wylesianie lub ingerencja człowieka w naturalne środowisko tych owadów może być kluczowymi czynnikami, jak sugerują badania opublikowane w BioScience. Istotnym czynnikiem może być również zrzut substancji chemicznych do warstw wodonośnych. Podejrzewa się, że są to te same przyczyny, które zagrażają pszczołom.
Świetliki to jedne z najbardziej podziwianych i znanych owadów przez ludzi. Niszczenie ich siedlisk powoduje, że znajdujemy coraz mniej okazów, pomimo ich dobroczynnego wpływu na środowisko. Niektóre kraje uznają znaczenie tych owadów i dlatego stworzyły rezerwaty świetlików w celu ich ochrony.
Ochrona świetlików musi być priorytetem
Chociaż tworzą jedną z najbardziej charyzmatycznych rodzin owadów (Lampyridae), ich populacja jest bezpośrednio zagrożona. Chociaż nie ma wystarczających informacji, aby móc wygenerować korzystne dla nich plany ochrony, wciąż jest czas, aby je uratować. Z pomocą specjalistów można w przyszłości wdrożyć różne środki zapobiegające ich wyginięciu.
