Ten obszerny i ekscentryczny ptak z Azji nie jest powszechnie znany, ale grozi mu kłusownictwo ze względu na jego cenny keratynowy dziób, który może być trzykrotnie wyższy niż kość słoniowa. Kilogram tego drogocennego produktu może osiągnąć 6000 euro.
Siedlisko i cechy dzioborożca w hełmie
Znajduje się w wiecznie zielonych i półzimozielonych lasach Indonezji, Brunei, Malezji, Birmy i Tajlandii, dzioborożec hełmowany (Czuwanie Rhinoplax) to jest ważny symbol w kulturze azjatyckiej.
Jest pomyślany jako jedno ze stworzeń, które otrzymują zmarłego w zaświatach przez aborygeńskie plemiona niektórych wysp. I jest to jeden z reprezentatywnych ptaków indonezyjskiej prowincji Wschodni Kalimantan.
Jego czaszka, bardzo nieproporcjonalna w stosunku do ciała, stanowi około 11% całkowitej masy ptaka. Przednia część, bardziej wyraźna niż zwykle, zapewnia specyficzny, charakterystyczny wygląd tego gatunku.
Wprawne ręce rzemieślnika są w stanie uzyskać mały kawałek kości słoniowej w kolorze bursztynu zrobiony z jego czaszki, dlatego jego indonezyjska nazwa,Angażowanie się, można przetłumaczyć jako „dzioborożec z kości słoniowej”.
Samce wykorzystują swoją wydatną keratynową czaszkę do zwalczania innych samców w okresie godowym oraz do wydobywania owadów z rozkładających się pni drzew. Ich dieta składa się również z owoców i orzechów, dzięki czemu są najlepsze rozsiewacze nasion z azjatyckich lasów deszczowych. Dlatego jego hipotetyczne wyginięcie może być śmiertelne dla całego otaczającego ekosystemu.
Teraźniejszość i przyszłość dzioborożca w hełmie, gatunku na skraju wyginięcia
Międzynarodowy handel dziobem tego gatunku sięga 1371 roku, kiedy kość słoniowa z tego ptaka została podarowana na dworze dynastii Ming. Od tego czasu kość słoniowa uzyskana z czaszki dzioborożca w hełmie służy kolekcjonerom na całym świecie do produkcji niezliczonych przedmiotów dekoracyjnych.
Niedobór tego ptaka, w połączeniu z kłusownictwem i wygórowaną ceną oferowaną na rynku za to cenne zwierzę, doprowadziły dow ostatniej dekadzie zabijano 6000 osobników rocznie. Obecnie Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych IUCN stwierdza, że dzioborożec jest „krytycznie zagrożony”.
W 2016 r. rząd Indonezji przedstawił propozycję zwalczania nielegalnego polowania i handlu tym gatunkiem, choć nie są to jedyne zagrożenia, przed którymi stoi: agresywne – i często nielegalne – praktyki intensywnego rolnictwa dziesiątkują stopniowo ich naturalne siedliska.
Przyszłość tego gatunku zależy w dużej mierze od tego, starania rządów o położenie kresu nielegalnemu handlowi. Jedną z najpopularniejszych umów międzynarodowych w tym zakresie jest Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES).
Główną funkcją tej konwencji jest zapewnienie, że międzynarodowy handel okazami dzikich zwierząt i roślin nie zagraża ich przetrwaniu. Dzioborożec hełmowany znajduje się na ich liście gatunków chronionych od 1975 roku.
W rzeczywistości to dzięki zapisom o kłusownictwie tego ptaka naukowcy Claire Beastall i Chris R. Shepherd z University of Cambridge byli w stanie przeprowadzić badanie nielegalnego handlu dzioborożcami w hełmach.
