Znany z tego, że jest jednym z najszybszych zwierząt na świecie, ochrona gepardów pokazuje, że bez badań i wsparcia dla tego gatunku nawet gepard nie będzie w stanie uniknąć wyginięcia. Ten gatunek kota ze Starego Świata jest zagrożony przez różne czynniki, z których jednym jest jego osobliwa historia życia.
Ochrona geparda: jego delikatny genom
Około 12 000 lat temu, w późnym plejstocenie, gepardy żyły w Ameryce, Europie i Azji. Nagłe wyginięcie wszystkich tych obszarów spowodowało tzw. wąskie gardło.: Ponieważ jest niewiele ocalałych gatunków, zmienność genetyczna jest zmniejszona, co cierpi potomków i ma konsekwencje dla ich rozmnażania i odporności na choroby zakaźne, co jest bardzo ważne dla zachowania geparda.
Ta niska zmienność genetyczna i homozygotyczność, nawet wyższa niż u gatunków takich jak goryl górski, ma konsekwencje: gepardy mają ogromne problemy z rozmnażaniem się, przynajmniej w niewoli.
Badanie opublikowane w 1981 roku wykazało, że koncentracja plemników w nasieniu różnych gepardów była 10 razy niższa niż u kotów domowe, a 71% z nich wykazywało zmiany morfologiczne.
Do tych problemów dochodzi również ruja geparda, która jest trudna do odróżnienia, co utrudnia podjęcie decyzji, kiedy umieścić dwa zwierzęta razem w programach hodowli i ochrony gepardów.
Wpływa również na zachowanie geparda w obliczu jego odporności na choroby zakaźne: gepard jest bardzo podatny na choroby kotów domowych, takie jak zakaźne zapalenie otrzewnej kotów, które powoduje 60% ofiar w porównaniu z 2% u kotów. Co ciekawe, ze względu na ten genom gepardy prawie nie odrzucają przeszczepów skóry, nawet jeśli pochodzą od innych osobników.
Aktualny status geparda
Ochrona gepardów jest potrzebna bardziej niż kiedykolwiek: obecnie na planecie pozostało mniej niż 10 000 gepardów, z czego jedna trzecia w Namibii. W ciągu ostatnich 100 lat zniknęło 90% gepardów na planecie.
Gepardy to jedne z dzikich kotów, które najczęściej atakują zwierzęta gospodarskie w Afryce, być może dlatego, że najprawdopodobniej ich ofiary zabierają inne gatunki, takie jak lwy czy hieny. Wywołało to konflikt podobny do tego, jaki mamy w Hiszpanii z wilkiem iberyjskim: Pod koniec XX wieku w konflikcie tym co roku ginęło prawie 1000 zwierząt.
Kolejnym zagrożeniem dla ochrony geparda, oprócz chorób zakaźnych, jest jego nielegalny handel ze względu na maskotyzm.
Aby temu zaradzić, skojarzenia takie jak Fundusz Ochrony Gepardów prowadzić działalność edukacyjną, odpowiedzialną ekoturystykę i wspieranie lokalnego inwentarza poprzez wykorzystanie autochtonicznych ras psów do ochrony inwentarza żywego.
Pies używany do ochrony zwierząt gospodarskich przed tym drapieżnikiem, a tym samym do promowania ochrony geparda, to turecki pies kangal, który okazał się świetnym sprzymierzeńcem lokalnych rolników, znacznie zmniejszając konflikt między obiema stronami.
