Kwezal jest charakterystycznym ptakiem Ameryki Środkowej, szczególnie ze względu na jego związek z azteckim bogiem Quetzalcóatlem. Jego jasnozielone upierzenie z opalizującymi odcieniami doprowadziło wielu do sklasyfikowania go jako jednego z najpiękniejszych ptaków na świecie. Chociaż generalnie jest zagrożony wyginięciem, zniszczenie jego naturalnego środowiska zagraża olśniewającemu kwezalowi.
Legenda o Quetzalcóatl
Quetzal wziął swoją nazwę od legendy Quetzalcóatl. To było mezoamerykańskie bóstwo czczone od 1 pne. do około 1500 roku n.e. Nazwa Quetzalcóatl oznacza „pierzasty wąż” w języku nahuatl, używanym przez Azteków w Ameryce Środkowej.
Quetzalcóatl był głównym bogiem światopoglądu Azteków. Władcy i szlachta nosili nakrycia głowy wykonane z jasnozielonych piór kwezalu, który symbolicznie łączył ich z bogiem. Uznano za przestępstwo zabicie tego ptaka, więc pióra uzyskano, chwytając go, wyrywając mu pióra z długich ogonów, a następnie wypuszczając go.
Klasyfikacja i siedlisko
Quetzale to ptaki z rodziny Trogonidae, rodzaj Pharomachrus, który zamieszkuje lasy tropikalne na całym świecie. Według Encyclopedia Britannica ten ptak żyje od południowego Meksyku po boliwijską Amazonkę.
Quetzals wyróżnia długi ogon i opalizujący zielony kolor. Ptaki te żywią się głównie owadami i owocami oraz mają zwyczaje nadrzewne.
Odmiany gatunków
Istnieje pięć różnych rodzajów kwezali, wszystkie pochodzące z kontynentu amerykańskiego.
Kwezal złotej głowy (P. auriceps)
Gatunek ten znany jest z jasnozielonego koloru, który kontrastuje ze złotą głową. Ten ptak jest stosunkowo powszechny w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie żyje w wilgotnych lasach. Żywi się głównie owocami iw mniejszym stopniu owadami. Podobnie jak inne kwezale, jest samotnikiem, który spotyka się tylko w okresie rozrodczym.
Jasny kwezal lub złoty kwezal (P. fulgidus)
Gatunek ten żyje głównie w chmurnych i wilgotnych lasach wybrzeża Karaibów w Kolumbii, Gujanie i Wenezueli. Jak w innych kwezali, tylko samiec ma charakterystyczne kolory: charakterystyczny jest złocistożółty dziób i jasnozielone pióra. Żywi się owocami, jagodami i owadami.
Czubaty kwezal (P. antisianus)
Ten ptak żyje w dziewiczych lasach w Andach na wysokości od 1200 do 3000 metrów. Głowa i szyja samca są w kolorze metalicznego turkusu, a tułów jest intensywnie czerwony.
Podobnie jak w przypadku innych kwezali samice są matowe, głównie brązowe i zielone. Okazy te wyróżnia przede wszystkim charakterystyczny grzebień dorosłych samców. Grzbiet wyrasta tuż nad szczytem.
Pavonino quetzal (P. pavoninus)
Znany również jako „czerwona wdowa”, jest to jeden z kwezali, który najmniej przypomina dobrze znany olśniewający kwezal. Ten ptak pochodzi z dorzecza Amazonki, między Wenezuelą, Kolumbią i Boliwią; i jest jedynym w swoim rodzaju, który żyje na wschód od pasma górskiego Andów.
Gatunek ten ma jasne kolory, szczególnie u samców. Mają jasnoczerwony dziób, podczas gdy samice mają ciemniejszy kolor.
Olśniewający kwezal (P. mocinno)
Olśniewający kwezal to kultowy ptak Ameryki Środkowej i Południowej. W rzeczywistości, Jest narodowym ptakiem Gwatemali i nadaje jego walucie swoją nazwę. Istnieją dwa podgatunki, M. kotaricensis Tak M. mocinno.
Ma opalizujące zielone ciało i czerwoną pierś. W zależności od światła kwezale świecą na zielono, kobaltowo, żółto, a nawet na niebiesko. Ten ptak wyróżnia się długim ogonem, który może mierzyć ponad 60 centymetrów.
Zagrożonych gatunków
Z pięciu gatunków kwezalu cztery nie są uważane za zagrożone. Jednak olśniewający kwezal jest wymieniony przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako „bliski zagrożenia”.
Co więcej, amerykańska Inicjatywa Ochrony Ptaków Ameryki Północnej (NABCI) również wymienia olśniewający kwezal na swojej „liście obserwacyjnej” jako gatunek o dużym znaczeniu dla ochrony.
Dziś, największym zagrożeniem dla tego widowiskowego ptaka jest utrata jego naturalnego siedliska. Wylesianie, fragmentacja lasów i wycinanie lasów są głównymi czynnikami ryzyka dla olśniewającego kwezala.
