Zwykle klasyfikujemy żywe stworzenia na podstawie ich diety jako roślinożerne, wszystkożerne lub mięsożerne. Mimo to, między trawą a mięsem istnieje szerokie spektrum: zwierzęta ssące krew, detrytożercy lub odchody zwykle pozostają poza bardziej rygorystycznymi grupami.
O tej ostatniej grupie będziemy dzisiaj mówić: żywych istotach, które żywią się odchodami. Zachęcamy do dalszej lektury, ponieważ pomimo początkowego niezadowolenia, jakie może to wywołać, kryje się za tą ewolucyjną strategią ukryte są zaskakujące mechanizmy wykorzystania materii organicznej.
Co to jest koprofagia?
Surowe zwierzę gnojowe to takie, które żywi się prawie wyłącznie ekskrementami pochodzącymi od innych zwierząt. łajno nie mogą utrzymać się na innym źródle składników odżywczych.
Prawdą jest, że u różnych dużych ssaków, gryzoni, a nawet psów mogą wystąpić epizody koprofagii, o czym przekonamy się później.
Kluczem do tego terminu jest obowiązkowy charakter diety. Chociaż istnieje kilka zwierząt wykazujących zachowanie odchodów, w tej grupie skatalogowane są tylko te, które opierają swoją dietę i sposób życia na spożyciu kału. Dlatego nie jest ryzykowne uogólnianie i mówienie, że tak jest unikalna strategia u owadów.
Jak przetwarzany jest kał?
Jak na ironię, to źródło pożywienia musi zostać w jakiś sposób przetworzone przed owadami, głównie chrząszcze i ich larwy, może go skonsumować. Zaobserwowano trzy różne zachowania:
- Pierwsza grupa, składająca się z żuków gnojowych, odłamuje część ekskrementów, robi z niej kulkę i przesuwa ją na pewną odległość przed zakopaniem. Stąd dorośli żywią się tym surowcem, a także składają jaja w kale, aby larwy mają dostęp do składników odżywczych aż do pełnego rozwoju.
- W drugiej grupie, która zawiera kilka gatunków, wśród których jest kilka gatunków z rodzaju Geotrupidae, chrząszcze przenoszą również kał w bezpieczne miejsce. W przeciwieństwie do graczy nie tworzą piłki, ale noszą segmenty na przednich kończynach i głowie. Wspomniany rodzaj buduje bardzo złożone tunele, w których przechowuje żywność, która mogą mierzyć więcej niż dwa metry.
- Trzecia grupa, która obejmuje głównie gatunekCoprinae,woli budować gniazda bezpośrednio pod kałem i dzięki czemu mają łatwy dostęp do żywności.
Każdy gatunek łajna wykazuje skłonność do odchodów konkretnego zwierzęcia, jak również przez określony stan wysuszenia tego samego. Większość gatunków poszukuje odchodów zwierząt kopytnych, ponieważ u mięsożerców zużycie składników odżywczych jest znacznie większe, a odchody są pozbawione wartości odżywczych.
Ewentualna koprofagia
Gdy porzucimy ścisły termin, odkrywamy, że u różnych ssaków występują epizody koprofagii:
- Króliki i świnki morskie nie mają tak wyrafinowanego układu pokarmowego jak przeżuwacze, które mają wielokomorowe żołądki. Z tego powodu nie mogą uzyskać wszystkich korzyści płynących z zioła i po pierwszym wydaleniu kulek zwanych cekotrofami spożywają je ponownie, aby dać im drugą rundę. Po uzyskaniu niezbędnych składników odżywczych odchody nie są ponownie spożywane.
- U niektórych dużych ssaków, takich jak słonie czy koale, młode mogą w końcu spożywać odchody dorosłych. To dostarcza im niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania jelit bakterii, których nie występują przy urodzeniu.
- Psy mogą też ćwiczyć koprofagię, ale nie znaleziono dla nich żadnych korzyści, jak w przypadku pozostałych wymienionych ssaków. Może to wskazywać na nieuwagę, stres, niepokój lub niezdrowe środowisko.
Znaczenie recyklingu
Surowe owady łajna są niezbędne dla cykli ekologicznych ekosystemów. Degradacja ekskrementów i ich fuzja z glebą, dzięki czemu mogą być wykorzystywane zarówno przez mikroskopijne istoty, jak i rośliny, jest procesem powolnym. Chrząszcze, które odrywają się i przenoszą odchody, znacznie to przyspieszają, a dodatkowo szybko użyźniają glebę.
Segregacja kału przez krajobraz zapobiega również gromadzeniu się patogenów, zanieczyszczeniu gleb, lub nadmiar pasożytów z kału.
Jak widzieliśmy, choć ta koncepcja może wydawać się nieprzyjemna, koprofagia jest całkowicie słuszną strategią ewolucyjną, która przynosi korzyści zarówno na poziomie indywidualnym, jak i ekosystemowym.
