Ptaki to bardzo niejednorodna grupa zwierząt, gdyż zawarte w niej gatunki występują w różnych rozmiarach, kształtach i kolorach. Ponadto, nie będąc ekspertami i kierując się intuicją, możemy dużo wiedzieć o ich stylu życia, diecie, locie czy zwyczajach, po prostu obserwując ich morfologię.
W całej ewolucji dobór naturalny faworyzował różne przystosowania do przetrwania w środowisku półwodnym. Ptaki wodne, mimo że dużą część życia spędzają w wodzie, na lądzie kończą swój cykl rozmnażaniem i wychowaniem piskląt.
Ogólna charakterystyka ptactwa wodnego
Jeśli dokładnie opiszemy ptaka, zrozumiemy, że wiele jego cech zmienia się w zależności od typu. Kształt i rozmiar dzioba, morfologia nóg i piór mogą być zupełnie różne w zależności od zwierzęcia.
Ptactwo wodne ma wspólne cechy, ale w tej grupie możemy znaleźć kilka różnych podgrup opartych na locie, siedlisku lub pożywieniu. Poniżej przedstawiamy kilka jasnych przykładów.
Wkładanie nóg
Jako ogólną charakterystykę możemy podkreślić, że pływające ptaki mają: wstawienie tylnych kończyn przesuniętych w kierunku końca ciała, co ułatwia im pływanie. Ta cecha jest powszechną adaptacją u ptaków półwodnych.
Gruczoł uropygiczny
Ten gruczoł występuje u większości ptaków, ale jest bardziej rozwinięty w odmianach wodnych, jak kaczki. Znajduje się w pobliżu kloaki – u nasady ogona – i wydziela woski i olejki, których ptaki używają do pielęgnacji.
Ptak chwyta tę woskową substancję dziobem i nakłada ją na ciało, rozprowadzając na piórach i nadając im efekt czyszczenia i wodoodporności, które są bardzo ważne dla życia w wodzie.
Gruczoł solny u ptaków morskich
Ptaki morskie - także rekiny i gady - obecne system, który pozwala wydalać nadmiar soli że piją z wodą lub z jedzeniem, a tym samym uniknąć odwodnienia i utrzymać równowagę osmotyczną we krwi, jakby była rodzajem uzupełniającej nerki.
Organem odpowiedzialnym za tę funkcję jest gruczoł solny, który u ptaków morskich znajduje się nad okiem. Zwierzę usuwa nadmiar soli przez nozdrza energicznymi ruchami głowy, jakby kichał.
Ruch ten jest powszechny u petrel, albatrosów, mew czy kormoranów. Jeśli masz okazję uważnie obserwować którykolwiek z tych ptaków, zobaczysz, że regularnie spada kropla z czubka dzioba tych ptaków.
Niektóre rodzaje ptactwa wodnego
Istnieje ponad 30 różnych rodzin ptactwa wodnego - wszystkie bardzo różniące się od siebie - więc wymienimy niektóre grupy według technik żywienia, lotu lub siedlisk.
Brodziec
Są to ptaki związane z obszarami wilgotnymi, głównie przybrzeżnymi – bagnami, ujściami rzek i plażami). Wielu z nich dokonuje długich corocznych migracji.
Na ogół są to ptaki o bardzo wydłużonych nogach i dziobach, które wykorzystują do chwytania zdobyczy – pierścienic, skorupiaków i mięczaków, które znajdują zakopane w podłożu – chociaż w grupie brodzących jest wiele różnorodności.
Ptaki morskie
Stanowią bardzo niejednorodną grupę, od dużych ptaków, takich jak albatrosy, po małe ptaki, takie jak paiños - podobne wielkością do jaskółki.
Ptaki morskie spędzają większość życia na morzu lub w bliskim sąsiedztwie, z wyjątkiem sezonu lęgowego, który zwykle spędza się na wybrzeżu. Ponadto mogą żywić się zwierzętami znajdującymi się na powierzchni morza podczas lotu lub nurkować podczas pływania, aby złapać swoją zdobycz.
Ptaki nielotne
Pingwiny to kwintesencja ptactwa wodnego. Zwierzęta te nie potrafią latać, ale mają ciało doskonale przystosowane do życia w wodzie: ich skrzydła zamieniają się w funkcjonalne płetwy, dzięki którym udaje im się osiągnąć wysokie prędkości pływania i nurkowania.
Ptaki brodzące
Żyją w płytkich wodach, gdzie chodzą dzięki swoim długim nogomDo tej grupy należą flamingi, bociany i czaple. Łapią swoją zdobycz, zanurzając swoje długie dzioby.
Ponadto flamingi mają bardzo wyspecjalizowany dziób, z zrogowaciałymi blaszkami, dzięki którym zatrzymują pożywienie, mechanizm, dzięki któremu filtrują wodę, którą zbierają podczas łowienia ryb.
Nurkowanie ptaków
Ptaki te zajmują głębsze wody niż poprzednie i szukają jedzenia zanurzając się całkowicie, pływając lub nurkując. Ich błoniaste palce ułatwiają im poruszanie się pod wodą.
Wyraźnym przykładem są kaczki, które mają trzy palce do przodu połączone błoną międzypalcową, a czwarty - skierowany do tyłu - obniżony i uniesiony nad resztą.
Do tej grupy możemy zaliczyć zarówno ptaki morskie, jak i słodkowodne oraz żerowanie wszystkożerne lub roślinożerne.
Inne ptaki rybożerne
Ptaki te nie mają przystosowań do życia w wodzie ptaków wodnych, ale żyją w pobliżu zbiorników wodnych, ponieważ ich dieta jest głównie rybożerna.
Rybołów i zimorodek to bardzo różne ptaki, ale oba używają podobnej metody polowania, ponieważ wykryj zdobycz z powietrza i nurkuj dla niej.
Rybołów kładzie nogi do przodu i całkowicie zanurza się w wodzie, a po złapaniu zdobyczy w szpony sam pędzi do lotu.
Zimorodek natomiast szuka pożywienia siedząc na wysokich gałęziach i obserwując wodę. Kiedy dostrzeże rybę blisko powierzchni, nurkuje głową naprzód – najpierw dziób – i łapie swoją zdobycz w kilka sekund.
Jak widzieliśmy na tych liniach, adaptacje do życia wodnego są liczne i bardzo zróżnicowane. Ponadto wiele z tych ptaków wyspecjalizowało się w polowaniu i przetrwaniu pod wodą, nie tracąc przy tym zdolności do latania. Bez wątpienia natura nigdy nie przestanie nas zadziwiać.
