Jeśli odwiedziłeś wybrzeże Morza Śródziemnego, z pewnością byłeś świadkiem - lub cierpiałeś - ugryzienie przez zwierzę morskie. Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak meduzy uwalniają truciznę? Fizjologiczny mechanizm tego zdarzenia jest ciekawszy, niż mogłoby się wydawać.
Jeśli czytasz te słowa, z pewnością interesuje Cię to pytanie, ponieważ meduzy są wielką niewiadomą, pomimo ich bliskości z ludźmi. Nie przegap tego, co będzie dalej.
Toksyny meduzy
Meduzy żyją na Ziemi od ponad 600 milionów lat, po części dlatego, że nie potrzebowały zbyt wiele adaptacji. Ich prymitywny układ nerwowy i anatomiczna prostota pozwalają im istnieć niemal biernie: dają się ponieść prądom i ich jedzenie zwykle przypadkowo wpada w ich macki.
Jednak złożoność tych stworzeń polega na ich obronie - i metodzie polowania: trucizna. Chociaż trudno jest wydobyć jad z meduzy, na przestrzeni lat udało się zidentyfikować pewne powszechne toksyny wytwarzane przez te bezkręgowce. Niektóre z nich to:
- Hipnocyna: Ta neurotoksyna powoduje senność, paraliż mięśni i zatrzymanie oddechu. Dodatkowo posiada właściwości znieczulające.
- Talasyna: ta toksyna jest jedną z najczęstszych, jakie można znaleźć. Wytwarza dobrze znaną pokrzywkę, ale w większych dawkach powoduje paraliż mięśni, a nawet śmierć.
- Przekrwienie:wpływa na układ pokarmowy powodując częste wymioty, biegunki i silne bóle brzucha, a nawet problemy z oddychaniem i spadek ciśnienia krwi.
Teraz, gdy już wiesz, jakie substancje mogą cię zaszczepić, nadszedł czas, aby dowiedzieć się, w jaki sposób meduzy uwalniają truciznę. Jak wszystkie zwierzęta, bez względu na to, jak proste mogą się wydawać, zawsze mają jakiś mechanizm, którego specjalizacja jest cudowna do studiowania.
Jak meduza uwalnia truciznę?
Jak tak proste i prymitywne zwierzę przetrwa w morzach zamieszkałych przez drapieżniki? Kluczem do jej ewolucyjnego sukcesu jest mechanizm obronny, a jednocześnie polowanie: egzocytoza - wyzwolenie komórek na zewnątrz - jest główną bronią i pułapką meduzy.
Cnidarians, rodzina, do której należą ukwiały, koralowce i meduzy, Mają rodzaj komórki czuciowej zwanej cnidocytami. Aby dać ci wyobrażenie, komórki te są jak małe dmuchawki: mają różne organelle cytoplazmatyczne zwane cnids, z kapsułką jadu przymocowaną do włókna, które jest wystrzeliwane w kontakcie z powierzchnią meduzy.
W ten sposób, gdy ofiara lub drapieżnik muska powierzchnię lub macki meduzy, parzydełka strzelają do siebie, wbijając się mikroskopowo w skórę ofiary, aby zaszczepić jad do krwiobiegu. Gdy cnids są rozładowane, komórka jest ponownie wchłaniana i zastępowana przez inny cnidocyt.
Wyładowanie jadu w kontakcie z ektodermą – najbardziej zewnętrzną częścią meduzy – zajmuje knidocytowi zaledwie 3 milisekundy. Jest to jeden z najszybszych znanych dotychczas procesów egzocytozy.
Niektóre meduzy mogą zawierać do 10 różnych rodzajów toksyn. Jednak jego potencjał do uszkodzenia organizmu będzie zależał nie tylko od siły działania toksyny, ale także ilości zaszczepionego jadu w stosunku do wielkości ciała.
Co zrobić w obliczu wysypki meduzy?
Niektóre meduzy śródziemnomorskie, takie jak Pelagia noctiluca, Rhizostoma pulmo lubCarybdea marsupialis, są klasyfikowane jako gatunki średnio-wysokiej toksyczności. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli unikasz kąpieli w morzu zbliżając się do wybrzeża, nie ma powodu do problemu, ale czasami samotny przypadkowo ociera się o ludzi.
Ponieważ cnidocyt przechodzi przez skórę, pierwszą rzeczą, którą należy wiedzieć, jest to, że pokrzywkowej części nie należy drapać: w ten sposób możliwe jest tylko, że cnids, które pozostały przymocowane do skóry, również dostaną się do krwioobiegu. Najważniejsze jest oczyszczenie terenu dużą ilością wody morskiej i udaj się do punktu pomocy.
Nie należy również wcierać piasku w obszar lub skrobać go w inny sposób, ponieważ daje ten sam efekt.
Niektóre domowe środki zalecają mocz w celu złagodzenia obrzęków, ale o wiele bardziej wskazane jest użycie octu. W każdym razie, a szczególnie dla osób, które mogą być uczulone na toksyny meduzy, najlepiej udać się do lekarza. Te bezkręgowce są fascynujące, ale lepiej, jeśli podziwiamy je z daleka.
