Głębiny oceanu, gdzie nie ma światła, kryją niezliczone tajemnice. W tym praktycznie niezbadanym i niemal obcym wpływowi człowieka świecie fauna wykształciła niesamowite formy, tak obce naszej percepcji, że trudno je zrozumieć gołym okiem. Pelikan jest tego wyraźnym przykładem.
Wśród tej kolekcji potwornych stworzeń, pelikan (Pelecanoides Eurypharynx) jest szczególnie mało prawdopodobne. Wydaje się być obfity i dobrze rozprowadzony, chociaż jest rzadko spotykany w jego naturalnym środowisku przez ludzi. Dlatego jego biologia jest nadal bardzo nieznana.
Mimo to gatunek ten ma pewien kontakt z ludźmi, ponieważ od lat 70. setki okazów wpadły do rybackich sieci, zwłaszcza na Oceanie Atlantyckim. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tej obcej rybie, jej siedlisku, cechach charakterystycznych i stanie ochrony, zapraszamy do dalszej lektury tego artykułu.
Siedlisko pelikanów
Ryba pelikan (Pelecanoides Eurypharynx) ma bardzo rozbudowaną dystrybucję. Występuje w umiarkowanych i tropikalnych oceanach na całym świecie i zajmuje szeroki zakres głębokości. Można go znaleźć na głębokości od 500 do 7625 metrów, chociaż częściej występuje między 1200 a 1400 metrów.
Odpowiada to strefie batialnej lub batypelagicznej. Światło słoneczne nie dociera do tego obszaru, więc ciemność jest prawie całkowita. Zapobiega to fotosyntezie typowych organizmów powierzchniowych, więc w tej części słupa wody nie ma prawie żadnych pierwotnych producentów. Ponadto ciśnienie jest bardzo wysokie, a temperatury niskie.
Wszystko to nakłada ogromne wymagania ewolucyjne na głębinowe formy życia, które były silnie uwarunkowane i przekształcone, aż osiągnęły swój obecny reprezentatywny wygląd. Pelikan jest wyraźnym przykładem adaptacji do niegościnnego środowiska, jak zobaczymy poniżej.
Charakterystyka fizyczna
Ten gatunek należy do rzędu Anguilliformes. Można więc powiedzieć, że jest to typ węgorza, który jest intuicyjny dzięki niektórym jego właściwościom fizycznym. Jednak adaptacje do życia batypelagicznego odsunęły go od bardziej typowych węgorzy.
Ryby te prawie nigdy nie są obserwowane żywe, ponieważ eksploracja ich ekosystemów jest dla ludzi bardzo trudna. Chociaż czasami są wciągane na powierzchnię przez sieci rybackie, ich ciała są kruche i niszczeją pod wpływem zmiany ciśnienia podczas wynurzania. Dlatego ryby są bardzo zaniepokojone.
Pelikan wydaje się mierzyć od 50 centymetrów do 1 metra. Jego ciało jest proste, bocznie spłaszczone i całkowicie czarne. Mają długi, cienki, biczowaty ogon, który zwęża się, gdy oddala się od ciała. Ich płetwy są nieobecne lub poważnie zredukowane.
Najbardziej uderzającym aspektem jest ogromna głowa tego zwierzęcia, która zajmuje większość długości ciała. Ten obszar głowy ma nieproporcjonalne usta z gigantycznymi wystającymi szczękami, które rozciągają się do tyłu. Struktury te posiadają bardzo rozciągliwą membranę.
Szczęki mogą być cofnięte po bokach ciała, nadając bardziej konwencjonalny wygląd węgorza, ale również rozciągają się prostopadle do każdej strony płaszczyzny ciała.
W pewnych momentach, pelikan bardzo puchną błonę, zajmuje prawie całe ciało. To sprawia, że wyglądają jak balon lub bardzo napompowana kijanka, z cienkim, spłaszczonym ogonem wystającym z tyłu.
Na koniec należy zauważyć, że oczy tego węgorza są malutkie i znajdują się na czubku głowy, przed szczęką. Ogólnie rzecz biorąc, wygląd zwierzęcia wydaje się nie z tego świata i można go określić jako groteskowy.
Zachowanie i ekologia pelikana
Ponownie niewiele wiadomo o sposobie życia tego zwierzęcia. Ich dieta została ustalona na podstawie badań zawartości żołądka. Nie jest to bardzo selektywne i obejmuje skorupiaki, głowonogi, glony, ryby i inne różne bezkręgowce morskie. Ogromne usta i giętkie ciało pozwalają mu pożerać dużą zdobycz.
Jeszcze kilka lat temu nigdy nie widziano, jak to zwierzę się odżywiało. Jednak naukowcom udało się nagrać E. pelekanoidy polowania w 2022-2023 roku, kamień milowy dla światowych biologów morskich specjalizujących się w dziwnych stworzeniach.
Te filmy pokazują, że pelikan aktywnie poluje i goni swoją zdobycz. Duże nadmuchiwane usta zwiększają szanse na złapanie ofiar. Chociaż obserwowanie zachowań jest fascynujące z pierwszej ręki, jest to sprzeczne z wcześniejszymi hipotezami, które sugerowały bardziej pasywne strategie.
Jeśli chodzi o reprodukcję, te ryby są jajorodne. Ponadto uważa się, że są one semélparos. Oznacza to, że rozmnażają się tylko raz w życiu, po czym umierają i ustępują następnemu pokoleniu. Młode są bardzo małe i półprzezroczyste, mają bardzo małe narządy i nie mają czerwonych krwinek. Ten etap przedmłodociany jest znany jako leptocefal.
W miarę wzrostu samce przechodzą bardzo niezwykłe zmiany morfologiczne. W przeciwieństwie do tego, samice nie różnią się tak ekstremalnie w całym swoim rozwoju.
Stan zachowania
Wcześniej uważano, że pelikan są rzadkie, ale aktualna wiedza wydaje się wskazywać inaczej. Gatunek ten ocenia się jako liczebny i stanowi dominującą część zbiorowisk ryb głębinowych.
Ponadto na chwilę obecną nie wykryto żadnych istotnych zagrożeń dla tego zwierzęcia. Może to być spowodowane odległymi ekosystemami, które zamieszkuje, które są bardziej chronione przed działaniami człowieka niż wiele innych. Mimo to pelikan jest częstą ofiarą połowów dalekomorskich w części swojego zasięgu.
Na szczęście rozległa dystrybucja i duża liczba osobników na razie zapewniają bezpieczeństwo populacji. W związku z tym gatunek został sklasyfikowany jako „najmniejszej troski (LC)” przez Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN).
Ta osobliwa ryba jest po prostu przykład osobliwości, które kryją głębiny naszych oceanów. Choć te stworzenia potrafią szokować, a nawet odpychać, są godne naszych badań, podziwu i przede wszystkim ochrony.