Mrówki (rodzina Formicidae) są bliskimi krewnymi innych owadów słynących z trującego użądlenia: pszczół i os. Razem z nimi tworzą rząd Hymenoptera. W związku z tym nie jest zaskakujące, że niektóre gatunki mrówczaków są trujące, chociaż ukąszenia mrówek u psów zwykle nie mają znaczenia klinicznego.
Ze względu na ich ewolucyjną rozbieżność od innych błonkoskrzydłych, zdecydowana większość mrówek jest nieszkodliwa. Dlatego prawie we wszystkich przypadkach żądło trującej mrówki nie ma u psów znaczenia medycznego, koty, ludzie lub inne zwierzęta. Mimo to istnieją gatunki, z którymi trzeba być bardziej ostrożnym.
W tej przestrzeni porozmawiamy z Wami o jadzie mrówek, najczęstszych objawach i sposobach postępowania przed ukąszeniem u psów. Zapraszamy do dalszej lektury, aby dowiedzieć się więcej.
Trucizna w mrówkach
Mrówki to niezwykle zróżnicowana i duża rodzina owadów – stanowią one do 25% biomasy zwierzęcej Ziemi – która wyspecjalizowała się w bardzo różnych strategiach życiowych. W konsekwencji jad tych zwierząt i sposób, w jaki go wykorzystują, również bardzo się różnił między taksonami.
U niektórych mrówek toksyny są wykorzystywane do ujarzmienia ofiary. W innych do obrony kolonii przed drapieżnikami lub konkurentami. Ponadto mogą działać jako herbicydy lub środki przeciwdrobnoustrojowe i interweniować w komunikacji kolonii.
Uważa się, że około 71% mrówek jest zdolnych do kąsania, ponieważ niektóre gatunki utraciły tę zdolność. Nie wszystkie z nich wstrzykują jad przez żądło, a niektóre są w stanie wyrzucić go pod presją, aby spryskać swoje ofiary.
Mimo to mrówki produkują bardzo małe ilości trucizny, od 1 do 300 mikrogramów na osobnika. Dlatego samo użądlenie mrówki zwykle nie stanowi żadnego zagrożenia. Jednak, gdy dziesiątki lub setki pracowników ugryzą tę samą ofiarę, skutki mogą być bardziej szkodliwe.
Mimo to większość użądleń mrówek nie ma znaczenia medycznego, chyba że wystąpi reakcja alergiczna lub wstrząs anafilaktyczny. Niektóre rodzaje mrówek, których żądło jest bardziej szkodliwe, to:
- Solenopsis (mrówki ogniste): ten rodzaj obejmuje ponad 280 gatunków rozsianych po całym świecie. Są bardzo małe, ale noszą żądła, które mogą powodować ukąszenia. Jego siła nie tkwi w okazie, ale w masywności kolonii.
- Pachykondyla: rodzaj mrówek kucyków, który obejmuje ponad 300 gatunków. Są to zazwyczaj duże gatunki, z małymi i bardzo agresywnymi koloniami.
- Myrmecia (mrówki buldogi): 90 dużych gatunków, wszystkie endemiczne dla Australii. Są uważane za jedne z najniebezpieczniejszych, ponieważ ryzyko wstrząsu anafilaktycznego po użądleniu jest znacznie większe niż w przypadku innych gatunków. Niektórzy ludzie zginęli od jego ugryzienia.
- Paraponera (mrówki kuliste): ten rodzaj obejmuje tylko 2 gatunki, a najbardziej znany toParaponera clavata.Uważa się, że żądło tej mrówki jest najbardziej bolesne na świecie i znacznie przewyższa żądło innych błonkoskrzydłych.
Mrówki z rodzaju Myrmecia mają żądło, które może być bardzo niebezpieczne.
Objawy użądlenia mrówek u psów
Psy są z natury ciekawskie, co może prowadzić do niepotrzebnego ryzyka podczas interakcji z innymi zwierzętami. Psy mogą promować ukąszenia, zakopując się w mrowiskach, wąchając je, stając na nich, próbując zjeść te owady lub podobne czynności.
Dlatego psy są bardziej podatne na ukąszenia mrówek w łapy – które są bardziej gołe i stykające się z podłożem – w pysk i inne części pyska. Na tych obszarach trucizna może być bardziej niebezpieczna.
W większości przypadków użądlenie mrówki wywołuje u psów łagodne objawy, chociaż zależy to od liczby dziobnięć i wrażliwości na jad zwierzęcia. Oto niektóre z najczęstszych objawów:
- Podrażnienie okolicy.
- Łagodne zapalenie
- Zaczerwienienie między palcami lub w innych obszarach, które otrzymują toksyny.
- Nagłe kulawizny, niechęć do podpierania nogi lub szarpania nią.
- Próby ugryzienia lub polizania miejsca użądlenia.
Zwykle nie rozwijają się żadne bardziej znaczące objawy, a skutki jadu mijają bez komplikacji. Niemniej jednak, zawsze istnieje pewne ryzyko związane z toksynami, zwłaszcza w przypadku reakcji alergicznych lub bardzo dużej liczby szczepień w krótkim odstępie czasu.
Cięższe przypadki
W przypadku toksyn reakcja anafilaktyczna jest zawsze możliwa, aczkolwiek odległa. Wstrząs anafilaktyczny charakteryzuje się wcześniejszym uwalnianiem histaminy i innych związków, które między innymi powodują stan zapalny tkanek i zwężenie dróg oddechowych. W tych niefortunnych wydarzeniach pies może rozwinąć następujące objawy:
- Wymioty lub biegunka
- Ule i stany zapalne
- Słabość.
- Trudności w oddychaniu. Zwierzę może oddychać szybciej niż normalnie – więcej niż 30 oddechów na minutę – i nierówno.
- Dziąsła blade lub fioletowe (sinica).
- Intensywny ból.
- Upadek i możliwa śmierć.
Nadmierne reakcje są one szczególnie problematyczne, gdy występują w pysku zwierzaka. W takich warunkach stan zapalny może utrudniać oddychanie lub, w skrajnych przypadkach, blokować drogi oddechowe.
Jak leczyć użądlenie mrówek u psów
Jeśli istnieje podejrzenie, że zwierzę zostało ugryzione przez jednego z tych błonkoskrzydłych, pierwszą rzeczą do zrobienia jest usunięcie go z mrowiska. Po tym, należy zbadać powierzchnię ich ciała na obecność mrówek, ślady i objawy użądlenia.
Łagodne reakcje na użądlenie mrówki nie zawsze wymagają leczenia weterynaryjnego. Nie powodują poważnego dyskomfortu, a także naturalnie zmniejszają się w krótkim czasie.
W takich przypadkach możesz zastosować przeziębienie przez 5 do 10 minut na dotknięty obszar, aby go złagodzić. W tym celu powszechnie stosuje się również sodę oczyszczoną i maść wodną. Należy uniemożliwić zwierzęciu wylizywanie obszaru, aby nie zostało zakażone. W takich przypadkach bardzo przydatnym narzędziem jest typowy elżbietański stożek lub kołnierz.
Uważna obserwacja psa powinna być kontynuowana aż do całkowitej pewności, że objawy nie nasilają się. Jeśli zostanie wykryte, że stan psowatego psowacia stopniowo się pogarsza, najlepiej szybko skontaktować się z weterynarzem.
Ten profesjonalista jest najbardziej wykwalifikowany do określenia, czy pies cierpi na reakcję alergiczną. Podobnie najbardziej wskazane jest wybranie najbardziej zalecanego rodzaju leczenia. W razie potrzeby weterynarz może podać leki przeciwhistaminowe, przeciwzapalne, antybiotyki lub inne leki ratunkowe.
Toksyny mrówkowe są zwykle stosunkowo łagodne, ale jak zawsze mogą istnieć wyjątki. Należy zauważyć, że w każdej sytuacji, która może zagrażać zdrowiu zwierzęcia towarzyszącego, konieczne jest skonsultowanie się z weterynarzem w celu uzyskania jakiejkolwiek innej alternatywy.