Małe, cenne i coraz rzadsze żaby arlekiny to rodzaj anuranów z naturalnych środowisk Ameryki Południowej i Środkowej. Pomimo znacznego znaczenia kulturowego, wiele gatunków żab arlekina znika z planety.
W tej przestrzeni porozmawiamy o specyficznym typie żaby arlekina, tzw. zmiennej arlekina (Atelop varius). Większość populacji tego zwierzęcia zniknęła, ale wciąż może być nadzieja dla tego gatunku. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o siedlisku, głównych cechach i problemach ochrony tego gatunku, czytaj dalej!
Siedlisko żab arlekina
Pierwotnie znany zakres dystrybucji dla Atelop varius Odpowiadał pasmom górskim biegnącym przez Kostarykę i Panamę w Ameryce Środkowej. Płazy te pojawiły się zarówno na atlantyckich, jak i pacyficznych zboczach tych gór, ale dziś nie można ich znaleźć na większości ich pierwotnego terytorium.
W 2008, żaba arlekin zniknęła praktycznie z całego swojego zasięgu w Kostaryce, z wyjątkiem dwóch unikalnych lokacji. Następnie niektóre osobniki zostały ponownie znalezione w 9 małych punktach. Populacje panamskie również wyginęły z dużej części swojego dawnego zasięgu. Dziś pojawiają się tylko w 6 lokalizacjach w pobliżu centrum kraju.
Te bezogonowe są głównie lądowe. Zamieszkują wilgotne lasy tropikalne, zarówno nizinne, jak i górskie. Można je znaleźć od 16 do 2000 metrów nad poziomem morza. W tych ekosystemach żaby kojarzą się ze skalistymi, szybkowodnymi potokami.
Żaby arlekiny są powolne i dobowe. W ciągu dnia, znajdują się na brzegach strumieni lub na skałach. Nocą schronią się w szczelinach lub pod roślinnością.
Charakterystyka fizyczna
Żaby arlekina, które są również nazywane „żabami klauna” lub „malowanymi żabami”, są bardzo małe. Samce są mniejsze niż samice, o długości ciała od 2,5 do 4 centymetrów. Z kolei samice osiągają od 3 do 6 centymetrów całkowitej wielkości.
Wraz z tym rozmiarem, proporcje i ubarwienie żaby arlekina nadają jej kultowego wyglądu. Te płazy są smukłe i kościste, o stosunkowo prostokątnym ciele. Cztery nogi są bardzo cienkie i długie, a głowa jest mała i spiczasta, z dwoma dużymi okrągłymi i wyłupiastymi oczami.
Kolorystyka jest bardzo zmienna, jak można się domyślić z imienia zwierzęcia. Składa się z dwóch głównych części: pierwsza to efektowny kolor, który może być od pomarańczowego do żółtego lub zielonego, a także ich kombinacje. Drugi odcień składa się z szeregu ciemnobrązowych lub czarnych znaczeń.
Marki te różnią się również bardzo między poszczególnymi osobami. W niektórych obejmują tylko szereg punktów, które zajmują niewielką część powierzchni ciała. W innych znaki tworzą serię jednolitych plam koloru, które zajmują większość ciała.
Oczywiście, wiele okazów znajduje się między tymi dwoma przypadkami. Ponadto gardło i brzuch mogą być jaskrawoczerwone, a pachwiny zwykle również zielone lub niebiesko-zielone.
Uderzające kolory tego gatunku nie są przypadkiem. A. różne zawiera trujące związki, takie jak bufadienolid i tetrodotoksyna na skórze. Substancje te służą jako obrona przed drapieżnikami, a zabarwienie jest wyraźnym sygnałem ostrzegawczym toksyczności dla potencjalnych napastników. Jest to wyraźny przykład aposematyzm.
Stan zachowania żaby arlekina
Sytuacja tego gatunku, jak dzieje się z innymi przedstawicielami rodzaju Atelop i wielu innych gatunków płazów, jest wręcz zły. W latach 80. i 90. całkowita populacja zmniejszyła się o 80%. Od tego momentu do chwili obecnej szacuje się, że pozostała ludność mogła stracić kolejne 80% swoich członków. Spójrzmy na niektóre z wyzwalaczy.
Chytridiomykoza
Za masowym zanikaniem tego gatunku – co było dość powszechne wcześniej – znaleziono grzyb chytrid Batrachochytrium dendrobatidis. Ten mikroorganizm grzybiczy wywołuje u płazów chorobę skóry zwaną chytridiomikozą.
Rozpowszechniany przez ludzi na całym świecie chytrid stał się śmiertelnym zabójcą. Pasożyt ten jest odpowiedzialny za eliminację niezliczonych płazów i wygaszenie całych gatunków w istnej pandemii, która nadal się rozprzestrzenia. Szacuje się, że do tej pory chytrid był bezpośrednią przyczyną zniknięcia 200 gatunków płazów.
Grzyb atakuje, kolonizuje, rozwija się i żeruje na wilgotnej skórze płazów. Dla innych zwierząt nie byłby to tak poważny problem, ale Żaby i ropuchy wykorzystują skórę do podstawowych funkcji w życiu. Poprzez tkankę zewnętrzną są w stanie oddychać, wchłaniać wodę i utrzymywać równowagę osmotyczną.
W konsekwencji większość dotkniętych tą chorobą żab, ropuch, salamand czy traszek szybko umiera. Dodatkowo grzyb jest wysoce zaraźliwy, przyczyniając się do nasilenia pandemii, która została opisana jako najgorszy patogen w historii.
Inne zagrożenia
Oprócz chytridiomikozy, do spadku liczby żab arlekina przyczyniły się inne powszechne podejrzane. Jednym z nich jest niszczenie ich siedlisk leśnych przez przemysł rolniczy, elektryczny i górniczy. Negatywny wpływ miało również wprowadzenie gatunków inwazyjnych, a także chwytanie okazów do nielegalnego handlu egzotycznymi zwierzętami domowymi.
W oparciu o wszystkie te dowody Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody sklasyfikowała A. varius jako „krytycznie zagrożone”, najpoważniejsze zagrożenie.
Światło na końcu tunelu
Sytuacja tego gatunku pozostaje niezwykle delikatna, ale ostatnie badania rzucają pewne nadzieje na jego przyszłość. Voyles i współpracownicy wskazują, że niektóre populacje zniszczone przez grzyba mogły rozwinąć odporność na chorobę i powoli zaczynają się regenerować.
Jednak długotrwałe i niewrażliwe działania ochronne są dziś bardzo potrzebne, aby uratować ten gatunek przed wyginięciem. My spowodowaliśmy tę sytuację i w naszych rękach jest jej naprawienie.