Mapy rozmieszczenia różnorodności biologicznej to narzędzia używane przez biologów do opisywania wzorców rozmieszczenia istot żywych na planecie. Znajomość siedlisk gatunków jest kluczem do ich ochrony. Przy jego opracowaniu bierze się pod uwagę ogromną liczbę czynników.
Jak powstają mapy dystrybucji i według jakich kryteriów? Jakie czynniki powodują, że gatunki żyją tam, gdzie żyją? Odpowiemy na wszystkie te pytania w kolejnych wierszach.
Rozmieszczenie różnorodności biologicznej: czynniki, które na nią wpływają
Różne gatunki zwierząt i roślin zamieszkujących naszą planetę mają różne wymagania życiowe.Niektóre gatunki lubią zimne miejsca stref polarnych. Inne zwierzęta z kolei preferują warunki ekstremalnej wilgotności i wysokich temperatur dżungli równikowej, jak w przypadku orangutanów .
Zbiór wymagań biotycznych i abiotycznych, które gatunek ma do przetrwania, nazywa się niszą ekologiczną. Nisza ekologiczna to zespół czynników, w których gatunek czuje się komfortowo, czyli jego optymalne warunki do życia.
Ta nisza ekologiczna jest kształtowana głównie przez warunki temperatury, wilgotności, rodzaju gleby i innych parametrów środowiskowych, które są czynnikami abiotycznymi. Jeśli chodzi o czynniki biotyczne, zwierzęta muszą żyć tam, gdzie jest ich pożywienie, a konkurencja o ten sam rodzaj zasobów jest niewielka.
Ogólne wzorce rozmieszczenia różnorodności biologicznej
Po wyjaśnieniu, na podstawie których gatunków występuje rozmieszczenie, możemy podkreślić szereg ogólników dotyczących rozmieszczenia różnorodności biologicznej na poziomie lądowym.
Bardzo ważnym zjawiskiem związanym z tym zagadnieniem jest równoleżnikowy gradient bioróżnorodności. Z grubsza rzecz biorąc, postulat ten wskazuje, że różnorodność biologiczna jest największa wokół równika i stopniowo maleje w miarę zbliżania się do biegunów, z wyjątkiem pustyń.
Dzieje się tak, ponieważ najbardziej odpowiednie warunki dla ogromnej liczby gatunków znajdują się na równiku: wysokie temperatury, promieniowanie słoneczne i wysoka wilgotność względna. Wszystko to sprzyja pojawieniu się większej roślinności, co zwykle przekłada się na większą liczbę zwierząt.
Ogólnie rzecz biorąc, miejsca cieplejsze i bardziej wilgotne sprzyjają większej różnorodności biologicznej niż te, które są zimne i suche. To dlatego, że rośliny, które są podstawą piramidy żywieniowej, mają tendencję do lepszego wzrostu w takich warunkach.
Jak powstają mapy
Pierwotnie tworzenie map rozmieszczenia gatunków zwierząt wymagało żmudnych spisów tam, gdzie gatunki występowały.W tych przypadkach policzono osobniki i oszacowano ich rozmieszczenie. Zaczęto to robić w XVII wieku, kiedy pierwsi przyrodnicy zaczęli opisywać i liczyć znalezione gatunki.
Dzisiaj techniki znacznie się poprawiły i są wykonywane w oparciu o modele matematyczne. Niektóre programy statystyczne modelują przestrzennie idealne warunki dla określonego gatunku każdego czynnika. Umieszczenie wszystkich tych map, na których czynniki są idealne, daje mapę, na której występuje największe prawdopodobieństwo znalezienia gatunku.
Mapy różnorodności biologicznej: liczenie gatunków
Mówiliśmy o mapach rozmieszczenia gatunków, ale teraz przejdziemy do innego rodzaju map: tych, które mierzą liczbę gatunków na danym obszarze, czyli różnorodność biologiczną. Te mapy są używane, aby wiedzieć, gdzie jest więcej gatunków.
Te mapy są podzielone na regularne jednostki (kafelki), na których zliczana jest liczba obecnych gatunków. Ta mapa służy do określenia, które obszary są najbogatsze w różnorodność biologiczną, gdzie można ustanowić obszary chronione.
Jeśli np. na terenie górskim mamy 4 kafelki z 25 gatunkami płazów, właściwa administracja rozważy ochronę tego obszaru przed innymi w celu zachowania tej grupy taksonomicznej. Niestety pieniądze nie są nieograniczone i czasami trzeba wybierać.
Zastosowania map dystrybucji
Mapy rozmieszczenia różnorodności biologicznej są doskonałym narzędziem do poznania, gdzie występują gatunki i jaką niszę ekologiczną zajmują. Mogą być bardzo ważne w zadaniach konserwatorskich, aby wiedzieć, które przestrzenie należy chronić przed degradacją.
Mapy różnorodności biologicznej w ścisłym tego słowa znaczeniu -liczby gatunków - są niezwykle przydatne do inwentaryzacji tych obszarów, które charakteryzują się dużą różnorodnością biologiczną i wymagają ochrony. W przeciwnym razie dzięki tym dokumentom można ustalić konkretne plany działania dla obszarów o małej różnorodności biologicznej.
