Drapieżniki to koniec łańcucha pokarmowego, szczyt piramidy relacji pokarmowych ustanowionych przez zwierzęta. Chociaż jest to pogląd dominujący od dziesięcioleci, wielu ekologów ostrzega nas przed złożoną rolą drapieżników w ekosystemie.
Drapieżniki potrafią regulować pozostałe elementy ekosystemu i dzięki temu utrwalają sieci pokarmowe w czasie. Czytaj dalej, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tej fascynującej równowadze biologicznej opartej na relacji łowca-ofiara.
Drapieżniki i łańcuchy pokarmowe
Wszyscy mamy w pamięci klasyczny obraz łańcucha pokarmowego, którego uczono nas w szkole.Trawa rośnie i jest zjadana przez króliki, które z kolei są zjadane przez lisy. Pod tym prostym wyjaśnieniem kryje się ogromna i gęsta siatka sieci troficznych, które jako całość kształtują ekosystem.
Teoria klasyczna: oddolna
Według klasycznej teorii o regulacji łańcuchów troficznych decyduje dostępność składników odżywczych. Na tej podstawie obfitość pierwotnych producentów - roślin i alg - określałaby gęstość głównych konsumentów - roślinożerców. To z kolei wpłynęłoby na liczbę drapieżników.
Możemy więc zobaczyć, jak liczba drapieżników będzie całkowicie zależała od głównych producentów. Klasyczna lub oddolna teoria - od dołu do góry - zakłada, że regulacja przebiega od dołu piramidy żywieniowej do góry.
Z góry na dół, czyli znaczenie drapieżników
W latach 80. nowe badania zaczęły wywracać do góry nogami klasyczną teorię oddolną i wskazywały na ogromne znaczenie drapieżników w regulowaniu sieci pokarmowych. Następnie ujawnimy niektóre przypadki, w których sieci pokarmowe są regulowane przez drapieżniki.
Wydry morskie, jeżowce i wodorosty: odkrycie kaskad troficznych
James Estes jest znanym zoologiem morskim, który w latach 90. badał lasy wodorostów na wybrzeżu Alaski. Algi to ogromne algi morskie, które mogą tworzyć prawdziwe podwodne lasy, które są domem dla bogatej różnorodności biologicznej.
Ten naukowiec był w stanie zweryfikować, że na obszarach, gdzie nie było wydr, lasy wodorostów były w bardzo złym stanie w porównaniu z miejscami występowania tych wodnych ssaków.
Po latach badań w tej sprawie Estes sformułował swoją teorię: obecność wydr regulowała populacje jeżowców, co uniemożliwiało im nadmierne zjadanie glonów kelp.Całkowicie odchodząc od klasycznych teorii ekologicznych, Estes był w stanie udowodnić teorię kaskady odgórnej lub kaskady troficznej.
Ta hipoteza sugeruje, że w wielu przypadkach to drapieżniki określają liczebność producentów surowców, ponieważ ich działania regulacyjne mają kluczowe znaczenie dla trzymania roślinożerców na dystans.
Wilki z Yellowstone: ratowanie wyjątkowego ekosystemu
Jak widzieliśmy, w wielu przypadkach dobre zdrowie całego ekosystemu zależy od obecności drapieżników, które regulują zwierzęta roślinożerne. Podobnie, innym dobrze znanym przypadkiem jest to, co wydarzyło się w Parku Narodowym Yellowstone (USA) z wilkami.
Wilki w Yellowstone wyginęły w wyniku działań człowieka od początku XX wieku. W konsekwencji znacznie wzrosła populacja łosi, do tego stopnia, że murawy parku uległy znacznej degradacji. Spowodowało to wpływ na wiele zwierząt żywiących się roślinami lub owocami, takich jak niedźwiedź brunatny.
Po licznych badaniach wilki zostały ponownie wprowadzone w 1995 roku. Dziś obecność wilka w Yellowstone przyniosła niewiarygodne korzyści ekosystemowi parku. Nie tylko udało się opanować populację łosi - co poprawiło stan roślin - ale także promowano ochronę innych gatunków, takich jak niedźwiedź grizzlie.
Drapieżniki w projektach renowacyjnych
W ten sposób widzimy niezwykle ważną pracę, jaką drapieżniki wykonują w ekosystemach, ponieważ bezpośrednio lub pośrednio sterują odgórnymi procesami, które sprzyjają regulacji liczby konsumentów pierwotnych.
Ich znaczenie jest tak duże, że uważa się je za jeden z filarów renaturacji lub ponownego zdziczenia. Ponowne zdziczenie polega na przywróceniu niektórych ekosystemów do możliwie najbardziej naturalnego stanu poprzez dążenie do przywrócenia naturalnych procesów ekologicznych, które zostały utracone.
Wśród tych procesów ekologicznych, jak mogłoby być inaczej, są łańcuchy troficzne, które mają zostać odbudowane przez wprowadzenie drapieżników.
Drapieżniki: klucze do sieci troficznych
Podsumowując, możemy powiedzieć, że obecność drapieżników jest kluczem do zdrowia i prawidłowego funkcjonowania sieci troficznych, co pokazało wiele badań i doświadczeń.
Dlatego ich ochrona powinna być priorytetem w miejscach, w których zostały zredukowane przez działalność człowieka, i powinny zostać ponownie wprowadzone, aby sprzyjać regulacji troficznej i dobrej kondycji ekosystemów. W naturze liczy się każda żywa istota.