Ochrona przyrody to delikatna kwestia, ponieważ trzeba sobie radzić z mnóstwem trudnych do opanowania czynników, nie tylko z niszczycielskim działaniem człowieka. Dlatego wiele prób odbudowy ekosystemu zakończyło się niepowodzeniem z powodu braku równowagi w innych aspektach tego procesu. W tym miejscu do gry wchodzą gatunki parasolowe.
Możliwe, że z samej nazwy można wywnioskować, jaka jest jego funkcja: gatunki, które chronią innych pod swoim schronieniem, chroniąc je pod względem ochrony. Porozmawiamy tutaj o tym pojęciu, ponieważ jest to jedna z najskuteczniejszych strategii, jeśli chodzi o alokację wysiłków i środków ekonomicznych.Niczego nie przegap.
Co to jest gatunek parasolowy?
Gatunki parasolowe to te, które są wybierane jako centrum wysiłków podczas ochrony ekosystemu. Dzieje się tak, ponieważ ochrona tego konkretnego gatunku ma pozytywny wpływ na inne gatunki w tym samym siedlisku.
Ten termin nie jest nowy: został ukuty w 1984 roku na Uniwersytecie Stanforda i jest zdefiniowany jako „taki, którego minimalne wymagania dotyczące obszaru są co najmniej tak obszerne jak reszta społeczności, dla której poszukuje się ochrony”.
Dlatego gatunki parasolowe są wybierane nie tyle ze względu na funkcję, jaką pełnią w ekosystemie (którą też pełnią), ale ze względu na swoje potrzeby. Oznacza to, że są to gatunki, których wymagania są szerokie i zróżnicowane, a także złożone, dlatego konieczna jest interwencja na wielu poziomach, aby zagwarantować ich przetrwanie.
Wymagania, aby gatunek został sklasyfikowany jako „parasolowy”
Przed ustanowieniem planu ochrony konieczne jest zbadanie ekosystemu. Dlatego też, identyfikując wzajemne powiązania między gatunkami, określa się również ich potrzeby, a wraz z nimi kryteria uznania gatunku za parasol dla innych. Oto one:
- Zasięg terytorium potrzebny gatunkom parasolowym musi być wystarczająco duży, aby objąć obszary innych gatunków, które mają być chronione.
- Pozycja w łańcuchu troficznym gatunków parasolowych musi być znacząca, jeśli chodzi o kontrolowanie populacji.
- Rzadkość gatunku, a także jego stan zachowania i samo ryzyko wyginięcia to również kryteria, które należy wziąć pod uwagę.
- Odgrywają ważną rolę jako konkurent lub drapieżnik innych gatunków. Przy wyborze nie należy zapominać o tych aspektach postępowania.
Zastosowania techniki gatunków parasolowych
Wybieranie gatunków parasolowych jest przydatne nie tylko do optymalizacji działań ochronnych, ale ma też inne przydatne zastosowania. Oto niektóre z nich:
- Znajdź optymalne lokalizacje do tworzenia rezerwatów przyrody.
- Zbadaj dogłębnie skład ekosystemów, a także ich strukturę.
- Ustanowienie korytarzy ekologicznych w celu połączenia rozdrobnionych siedlisk.
- Przeprowadź inwentaryzację flory i fauny.
- Zlokalizuj obszary geograficzne wymagające pilnej interwencji.
Poświęcenie wysiłków ochronie jednego gatunku parasolowego jest bardzo skutecznym sposobem ochrony kilku gatunków w krótkim czasie.
Przykłady gatunków parasolowych
Prawdopodobnie w Hiszpanii najbardziej znanym gatunkiem parasolowym jest ryś iberyjski (Lynx pardinus), a następnie orzeł cesarski.Oba gatunki mają wpływ na populacje drobnej fauny, takiej jak owady i płazy, ale także na rośliny. W rzeczywistości epidemie myksomatozy i wirusowej choroby krwotocznej królika iberyjskiego wywarły poważny wpływ na jego zachowanie (ponieważ stanowią kluczowy element jego diety).
Tak więc wypuszczanie królików w celu ponownego zasiedlenia lasów śródziemnomorskich stanowiło część planu ochrony rysia iberyjskiego i orła cesarskiego. Ponadto, aby uniknąć tak częstych potrąceń na drogach, zbudowano wiele podziemnych korytarzy, które wykorzystują również inne gatunki.
Ale ta strategia jest realizowana w wielu ekosystemach. Oto inne gatunki parasoli:
- Ssaki: jaguar (Panthera onca), niedźwiedź andyjski (Tremarctos ornatus), tapir (Tapirus terrestris), nosorożec czarny (Diceros bicornis) czy manat (rodzaj Trichechus).
- Ptaki: orzeł przedni (Aquila chrysaetos), głuszec (Tetrao urogallus), sowa plamista (Strix occidentalis) czy dzięcioł olbrzymi (Campephilus magellanicus).
- Gady: krokodyl orinoko (Crocodylus intermedius), żółw szylkretowy (Eretmochelys imbricata) i żółw charapa (Podocnemis arrau).
Jak widać, ochrona gatunkowa nie ogranicza się tylko do zwiększania liczby zwierząt czy roślin danego gatunku, ale uwzględnia również cały ekosystem. I nie jest to zaskakujące, ponieważ wszystko w naturze jest ze sobą powiązane i zharmonizowane, w tym my z naszą inwazją. Z tego powodu po raz kolejny odwołamy się do wyrażenia powszechnie używanego w tych kontekstach: dbanie o nich to dbanie o nas.
