Sahara to jeden z najbardziej rozległych i surowych ekosystemów na naszej planecie. Jest to trzecia co do wielkości pustynia na świecie, po Antarktydzie i Arktyce, które należą do kategorii pustyń zamarzniętych.
Geografia Sahary
Nazwa tej pustyni pochodzi od arabskiego słowa ṣaḥrāʾ, które oznacza „pustynia”, a także liczby mnogiej ṣaḥārāʾ. Jest to również związane z przymiotnikiem ashar, który jest używany do opisania czerwonawego koloru równin bez roślinności.
Pustynia Sahara rozciąga się przez większą część Afryki Północnej. Z rozszerzeniem o ponad 9 065 000 kilometrów kwadratowych zajmuje prawie tyle samo, co Stany Zjednoczone.
„Wielka Pustynia” jest podzielona na Saharę Zachodnią, Góry Hoggar, Góry Tibesti i Góry Powietrzne. Najwyższym punktem na Saharze jest wulkan Emi Koussi o wysokości 3415 metrów.
Życie przed i po pustyni
Tysiące lat temu Sahara miała wystarczające rezerwy wody, aby wyżywić zwierzęta i ludzi żyjących w okolicy.
Kilka badań wykazało, że Sahara była żyznym obszarem pełnym życia, który był nawet domem dla krokodyli. Badane skamieniałości doprowadziły do odkrycia gatunków dinozaurów żyjących na tym obszarze, takich jak afrowenator czy uranozaur.
Różnorodne malowidła naskalne mówią nam także o żyrafach, słoniach i lwach, które kiedyś żyły na terenie, który obecnie znamy jako największą pustynię na Ziemi. Dziś ani fauna, ani flora nie mają nic wspólnego z tym, co było kiedyś.
Wyjątkowym bioróżnorodnym punktem jest Dolina Nilu i północna część pustyni, gdzie rosną rośliny typowe dla klimatu śródziemnomorskiego, jak np. drzewo oliwne.
Niszczycielska zmiana klimatu na Saharze miała miejsce w 1600 roku pne, po przesunięciu osi Ziemi, które spowodowało niezwykły wzrost temperatur. Fauna, która przetrwa w tych trudnych warunkach, składa się głównie ze skorpionów, węży, wielbłądów i małych gatunków gryzoni.
Skorpion, którego możemy spotkać w tej okolicy, mierzy do 10 centymetrów i jest jednym z najbardziej jadowitych, jakie istnieją. Największym ssakiem, jakiego możemy znaleźć, jest Addax nasomaculatus, zwany także po prostu addax.
Szakale i hieny również zamieszkują wydmy i są głównymi drapieżnikami zarówno addaksów, jak i wielbłądów. Mały, zwarty lis pustynny to kolejny pustynny mięsożerca, który żyje w tunelach, które kopie w piasku, aby izolować się od upału.
Problem pustynnienia
Jeżeli Sahara z obszaru żyznej ziemi i różnorodnej fauny i flory stała się suchym i niezamieszkanym obszarem, jaki znamy dzisiaj, było to spowodowane wspomnianą zmianą osi ziemskiej, która doprowadziła do wzrost temperatur zbyt wysokich dla życia.
W przypadku Sahary mówimy o pustynnieniu, ponieważ degradacja środowiska nastąpiła z przyczyn naturalnych. Obecnie problemem, z którym borykają się nasze tereny jest pustynnienie, w którym degradacja spowodowana jest działalnością człowieka.
Zawarty w Konwencji ONZ w sprawie zwalczania pustynnienia z 1994 roku, jest zdefiniowany jako „proces degradacji ziemi na suchych, półpustynnych i suchych terenach półsuchych, wynikający z różnych czynników klimatycznych i ludzkich”.
Główne przyczyny, które mogą prowadzić do tego zjawiska to:
- Czynniki ekologiczne, takie jak rodzaj gleby i ekosystem.
- Działanie człowieka, zwłaszcza związane z wylesianiem, które prowadzi do erozji gleby, która niszczy żyzną warstwę ziemi do tego stopnia, że coraz trudniej jest odrodzić się szacie roślinnej. Pożary i nadmierna eksploatacja warstw wodonośnych również mają takie same skutki.
