Posiadanie egzotycznych gadów staje się coraz bardziej powszechne w społeczeństwie. Nie bez powodu, ponieważ jaszczurki, żółwie i węże pełnią zarówno rolę zwierząt towarzyszących, jak i źródła wiedzy biologicznej. Niestety, choroby takie jak choroby układu oddechowego mogą wpływać na gady i przedwcześnie je zabijać.
Gady to istoty, które oddychają płucami, więc mają stosunkowo złożone drzewo oddechowe, które jest podatne na choroby. Naucz się z nami wykrywać, jakie warunki najbardziej dotykają egzotyczne zwierzęta domowe na poziomie układu oddechowego.
Co to są choroby układu oddechowego u gadów?
Łuski gadów są twarde i wodoodporne, więc nie mogą oddychać przez skórę (jak robią to płazy). Żółwie, węże i jaszczurki oddychają przez płuca, ale ich proces wymiany gazowej bardzo różni się od naszego. Na przykład nie mają przepony i muszą polegać tylko na mięśniach przy wdechu i wydechu.
Większość wymiany gazowej zachodzi w płucach, ale u niektórych gatunków wodnych CO₂ jest również uwalniany przez skórę, błonę śluzową gardła lub środowisko kloaki. Jak wskazują profesjonalne źródła, 74% dwutlenku węgla wydalanego przez gatunki wodne Palemis platurus pochodzi ze środowiska naskórkowego.
Chociaż niektóre gady mogą wymieniać gazy poza środowiskiem płuc, kiedy te narządy są zaatakowane, pojawia się szereg specyficznych objawów.Choroby układu oddechowego to wszystkie te, które atakują tchawicę, oskrzela, pęcherzyki płucne, opłucną, jamę opłucnową, płuca i struktury przyczepów (mięśnie i nerwy oddechowe).
Oddychanie krokodyli jest nieco inne, ale nie będziemy rozwodzić się nad jego osobliwościami.
Przyczyny
Weterynaria zwierząt egzotycznych jest coraz bardziej zaawansowana, ale wciąż istnieje wiele niewiadomych dotyczących etiologii różnych schorzeń. Chociaż choroba układu oddechowego u gadów jest w większości przypadków rozproszona, można wymienić kilka możliwych wyzwalaczy:
- Bakterie: Bakterie są najczęstszą przyczyną zapalenia płuc u gadów. Organizmy chorobotwórcze są zwykle Gram-ujemne i zwykle komensalami środowiska. Pseudomonas spp., Klebsiella spp., Proteus spp., Aeromonas spp.i Salmonelli spp. są jednymi z najczęstszych.
- Wirusy: Wirusy często powodują lokalne i śmiertelne epidemie w populacjach gadów trzymanych w niewoli. Chociaż wirusy opryszczki są częstymi podejrzanymi, czasami niemożliwe jest wyizolowanie dokładnego czynnika sprawczego z powodu braku metod.
- Grzyby: grzyby często wykorzystują spustoszenie spowodowane infekcją bakteryjną, aby zaatakować już chore zwierzę. Zbyt wysoka wilgotność w terrarium sprzyja występowaniu tego typu infekcji.
- Pasożyty: choroby pasożytnicze towarzyszą również chorobom bakteryjnym i grzybiczym, czyli są oznaką wyraźnej immunosupresji u chorego zwierzęcia. Jednym z najczęstszych czynników z tej grupy są pentastomidy, skorupiaki wysoce zmodyfikowane, aby pasożytować na drogach oddechowych kręgowców.
- Przyczyny niezakaźne: połknięcie substratu, urazy podczas interakcji z innymi gadami oraz masy nowotworowe w środowisku płuc.
Może być tak, że przyczyna choroby układu oddechowego nie jest żadną z wyżej wymienionych lub, w przeciwnym razie, więcej niż jeden patogen wpływa na zwierzę w tym samym czasie. Trudno jest postawić trafną diagnozę w 100% przypadków za pomocą dostępnych obecnie narzędzi.
Objawy chorób układu oddechowego u gadów
Objawy kliniczne przedstawione w tych tabelach są zwykle dość rozproszone, ale zawsze w taki czy inny sposób zagrażają normalnemu mechanizmowi oddechowemu gada. Niektóre z najczęstszych to:
- Wyraźna trudność podczas wdechu lub wydechu.
- Usta otwarte podczas cyklu oddechowego. Może to być również mechanizm rozpraszania ciepła.
- Kichanie, trzaski i dziwne dźwięki podczas oddychania. Często można zauważyć, jak zwierzę próbuje coś wydalić przez nozdrza.
- Śluzowa lub ropna wydzielina z ust i nozdrzy.
- Letarg.
- Utrata apetytu, utrata wagi i możliwe odwodnienie.
- Błony cyjanotyczne, czyli o nietypowym kolorze z powodu braku tlenu w tkankach gada.
Wiele z tych objawów jest trudnych do wykrycia, ale upośledzenie oddychania można zaobserwować bez większych trudności, gdy zwierzę wydaje dziwne odgłosy podczas oddychania. To kwestia czasu, aby zacząć zauważać dziwny stan u zwierzęcia.
Diagnoza
Rozpoznanie choroby układu oddechowego u gadów jest zwykle żmudne i złożone. Najpierw należy zapytać prowadzącego, w jakim stanie jest zwierzę (wywiad), a następnie przeprowadzić fizyczną i wizualną analizę stanu gada. Poza tymi ogólnymi technikami, w zależności od podejrzeń lekarza weterynarii, zostaną zastosowane mniej lub bardziej złożone testy.
Na przykład ultradźwięki i promienie rentgenowskie są przydatne przy wykrywaniu ewentualnych nowotworów w środowisku płuc. Tomografia komputerowa będzie pomocna w rejestrowaniu problemów w nozdrzach, jamie nosowej i górnych drogach oddechowych. Z drugiej strony endoskopia umożliwia bezpośrednią obserwację stanu aparatu ogólnego gada.
Wiele z tych testów może być potrzebnych do dokładnego zdiagnozowania gada.
Leczenie chorób układu oddechowego u gadów
Jak możesz sobie wyobrazić w tym momencie, leczenie i rokowanie będą całkowicie zależeć od zdiagnozowanej choroby podstawowej. Rak płuc i infekcja bakteryjna mają bardzo niewiele wspólnego w dziedzinie farmakologicznej i muszą być traktowane inaczej.
Na przykład w przypadkach bakteryjnych zwierzęciu należy podawać antybiotyki (doustnie lub w zastrzykach) przez określony czas.Natomiast infekcje wirusowe zwykle nie mają leczenia (chociaż 5% acyklowiru wydaje się zwalczać wirusa opryszczki), a podejście jest jedynie objawowe. W zakażeniach grzybiczych stosuje się leki przeciwgrzybicze o szerokim spektrum działania.
Ponieważ w wielu przypadkach konkretny czynnik nie jest rozpoznawany, lekarz zdecyduje się na jednoczesne zastosowanie leków przeciwgrzybiczych, antybiotyków i terapii wspomagającej. W ten sposób organizm gada zostaje „oczyszczony” z wszelkich możliwych patogenów i zapobiega śmierci z niedożywienia lub odwodnienia w trakcie leczenia.
Większość gadów żyje długo (15-20 lat lub więcej), dlatego zawsze warto zainwestować w leczenie, aby uratować swojego zwierzaka, nawet jeśli jest to długoterminowe leczenie. Rokowanie zwierzęcia zależy całkowicie od stanu podstawowego i możliwości ustalenia diagnozy, ale u tak długowiecznych gatunków konieczne są próby i błędy.
