Nasza wiedza na temat jaj dinozaurów jest ograniczona, ponieważ tego, co wiemy, dowiedzieliśmy się z zapisu kopalnego. Ze względu na ich delikatną naturę łatwo zrozumieć, że konserwacja jaj przez wieki była rzadkim wydarzeniem.
W rzeczywistości aż do lat dwudziestych XX wieku naukowcy nadal nie byli pewni, czy rozmnażanie dinozaurów jest jajorodne. Ponadto należy wziąć pod uwagę fakt, że eksperci szacują, że istniało od 1700 do 1900 różnych gatunków dinozaurów.
Jednakże tylko około 1000 zostało opisanych, a wiele gatunków pozostaje do poznania, ponieważ te, które nie uległy fosylizacji, są poza naszym zasięgiem. Co wiemy o jajach dinozaurów? Oto odpowiedź.
Jaja dinozaurów to udana strategia
Ważną różnicą między zwierzętami żyworodnymi - których młode rodzą się żywe - a zwierzętami jajorodnymi - które składają jaja - jest liczba produkowanego potomstwa. Nawet w obrębie grupy żyworodnej wielkość gatunku wpływa na liczbę młodych urodzonych podczas reprodukcji.
Tak więc, podczas gdy słoń ma jedno cielę, małe zwierzęta, takie jak koty i świnie, dają początek miotom składającym się z siedmiu lub ośmiu cieląt w jednym przypadku.
W przypadku jajorodnych z przeszłości - podobnie jak współczesne gady - potrafiły złożyć dziesiątki jaj za jednym razem. Według paleontologów samica dinozaura sejsmozaura złożyła do 20 lub 30 jaj w swoim gnieździe podczas tego samego narodzin.
Ta strategia zapewniła, że pomimo możliwego ataku tyranozaurów i innych ptaków drapieżnych, niektóre pisklęta przeżyją, mechanizm doboru naturalnego, który sprzyja przetrwaniu gatunku.
Z perspektywy ewolucyjnej składanie jaj jest „tańsze” i mniej wymagające niż urodzenie żywo urodzonych młodych. W ten sposób zwierzę wymaga niewielkiego dodatkowego wysiłku, aby złożyć wiele jaj w tym samym czasie.
Niesamowite kształty jaj dinozaurów
Ogólnie rzecz biorąc, w porównaniu z owalnymi jajami ptaków, jaja zauropodów, ornitopodów i innych roślinożerców mają prawie kulisty kształt.
Spośród wszystkich jaj dinozaurów na szczególną uwagę zasługują jaja teropodów, które mają znacznie dłuższy kształt niż szerokość. Do tej pory nie znamy przyczyny tej dziwnej morfologii.
Według opinii ekspertów być może ta charakterystyczna geometria ma coś wspólnego ze sposobem grupowania jaj w miejscach lęgowych, być może wydłużone jaja były bardziej odporne na staczanie się lub polowanie przez drapieżniki .
Dojrzałość małych dinozaurów przy urodzeniu
Jeśli się nad tym zastanowić, można by się spodziewać, że jaja dużych zauropodów i tytanozaurów dadzą „gotowe do ucieczki” lub przedwcześnie rozwinięte pisklęta. Należy pamiętać, że określenia „ altricial” i „przedspołeczny” są używane odpowiednio do określenia stopnia dojrzałości młodych przy urodzeniu.
U gatunków alternatywnych noworodki nie są w stanie zadbać o siebie, a ich przeżycie zależy od opieki matki. Inaczej jest w przypadku zwierząt przedspołecznych, ponieważ pisklęta mogą radzić sobie same od momentu wyklucia.
Co jajka mogą nam powiedzieć o rodzinach dinozaurów?
Przez dziesięciolecia paleontolodzy zakładali, że podobnie jak współczesne żółwie, dinozaury po tarle porzucały jaja na pastwę losu.
Chociaż może się to zdarzyć u niektórych gatunków, nie jest to powszechność.W latach siedemdziesiątych amerykański paleontolog odkrył rozległe tereny lęgowe, które nazwał „Górą Jajeczną”. Były to gniazda dinozaurów kaczodziobych, które nazwali Maiasaura, imię, które oznacza „dobrą jaszczurkę”.
Według badań setek skamieniałości na Egg Mountain uważa się, że każda samica Majazaura złożyła około 30 do 40 jaj w swoim okrągłym gnieździe. Co więcej, dalsza analiza wykazała, że nowonarodzony Majazaura posiadał niedojrzałe mięśnie i zęby. Sugeruje to, że szczenięta otrzymały opiekę matki.
Od czasu tych odkryć wykazano podobne zachowanie Psittacosaurus, Hypacrosaurus i kilku innych gatunków dinozaurów ptasiomiednicznych.
Co wiadomo na temat opieki rodzicielskiej nad jajami dinozaurów?
Do tej pory jedynym rodzajem teropodów troodontidów, u którego wykazano, że jego członkowie praktykują opiekę rodzicielską, jest troodon północnoamerykański.Analiza skamieniałych pazurów tego dinozaura wskazuje, że jaja wysiadywały raczej samce niż samice.
Ta hipoteza nie jest tak zaskakująca, jeśli weźmie się pod uwagę, że samce wielu istniejących gatunków ptaków są również doświadczonymi opiekunami, jak ma to miejsce w przypadku ciekawskiej afrykańskiej kukułki czarnej (Centropus grillii).
Ponadto istnieją dowody na inkubację samców u innych spokrewnionych gatunków: owiraptora i citipati. Jednak nie wiadomo, czy któryś z tych dinozaurów opiekował się swoimi młodymi po wykluciu.
Odkrycie skamieniałych jaj dinozaurów jest rzadkie
Wiemy, że miliardy dinozaurów wędrowały po całej planecie w erze mezozoicznej. Z tego faktu wynika, że samice przez cały ten okres składały dosłownie miliardy jaj.
Z tego powodu często uważa się, że skamieniałe jaja dinozaurów powinny być częstym znaleziskiem.Nic nie może być dalsze od prawdy, ponieważ wydarzenia takie jak drapieżnictwo i trudności w ochronie przyrody sprawiają, że odkrycie lęgu jaj dinozaurów jest rzadkością.
Ponadto niewyklute jaja dinozaurów, którym udało się umknąć uwadze drapieżników, musiałyby zostać zakopane w osadzie i oprzeć się atakowi bakterii w celu skamieniałości, co jeszcze bardziej komplikuje ich zachowanie na przestrzeni lat.
Z tego powodu zachowane zarodki dinozaurów są niezwykle rzadkie. Do tej pory istnieje zapis o okazach zarodków Massospondylus, prozauropoda z późnego triasu.
Czy wszystkie dinozaury były jajorodne?
Biorąc pod uwagę różnorodność tych zwierząt, nie dziwi fakt, że gatunki wodne wyróżniają się spośród innych, które zamieszkiwały jeziora, rzeki i oceany w okresie jurajskim i kredowym.
Istnieją kopalne dowody na to, że samice mają małe zarodki w swoich ciałach. To odkrycie potwierdza hipotezę, że większość – jeśli nie wszystkie – ichtiozaurów była wodnymi żyworodnikami.
Pochowani w czasie, wciąż jest wiele rzeczy, których nie wiemy o jajach dinozaurów, ponieważ wszystkiego, co robimy, nauczyliśmy się z zapisów kopalnych odkrytych w ostatnich dziesięcioleciach. Na przykład fakt, że samice składały jaja dinozaurów w dużych partiach lub „lęgach”.