W potocznym języku salamandry olbrzymie są często nazywane smokami słodkowodnymi. Termin obejmuje 3 gatunki płazów należące do grupy zwanej Cryptobranchidae. To imię, które wszyscy dzielą, oznacza po grecku „ukryte skrzela”; coś, co odróżnia ich od innych krewnych.
Fakt, że zwierzęta te wzbudzają pewien poziom ciekawości u ludzi, wynika nie tylko z ich nieoczekiwanej wielkości. Powodem jest raczej to, jak trudno było je złapać na wolności, nawet zanim uznano je za gatunek bliski zagrożenia.
Jakie gatunki są znane jako salamandry olbrzymie?
Wspomnieliśmy, że w grupie salamandrów olbrzymich z rodziny Cryptobranchidae występują 3 gatunki. Są one rozmieszczone w całej Azji i Ameryce, w szczególności w Chinach, Japonii i na wschodnim krańcu Stanów Zjednoczonych. Następnie pokrótce opiszemy każdy z tych gatunków.
Słodkowodne smoki z rodzaju Andrias
Ten rodzaj był wcześniej znany jako Megalobatrachus i odnosi się do gatunków z kontynentu azjatyckiego. To ich żyjący przedstawiciele.
Japońska salamandra olbrzymia
Andrias japonicus, jak sama nazwa wskazuje, występuje endemicznie w Japonii. W szczególności zamieszkuje wyspy Honsiu, Sikoku i Kiusiu. Najbardziej uderzające w tym płazie jest to, że może osiągnąć półtora metra długości i wagę do 50 kilogramów.
W dzień śpi na dnie rzeki, rozciągnięta na kamienistym korycie. Już w nocy budzi się na jedzenie i szuka robaków, skorupiaków, ryb, żab i traszek.Ze względu na swoją krótkowzroczność ta salamandra używa czujników w całym ciele do wykrywania zmian ciśnienia wody. Dzięki tym zmianom jest w stanie dostrzec swoją ofiarę.
Giant Salamandra w Chinach
Andrias davidianus, podobnie jak jego partner, ma ponad pięć stóp długości. Kiedy nie był tak zagrożony jak obecnie, żył we wszelkiego rodzaju półpustynnych regionach Chin. W ciągu dnia pozostawał na dnie wody, ukryty, bo tak naprawdę owijał się wokół korzenia lub rośliny i dzięki swoim kolorom przechodził niezauważony.
Chociaż jest powolnym i ciężkim gatunkiem, jest uzbrojony w silne szczęki. Dzięki nim wyrusza na suchy ląd, by łapać dżdżownice, żaby, skorupiaki, a nawet małe gady.
Słodkowodne smoki z rodzaju Cryptobranchus: amerykańska salamandra olbrzymia
Cryptobranchus alleghaniensis to ostatni gatunek w tej grupie salamandry olbrzymiej, choć jest nieco mniejszy od swoich kuzynów. W tym przypadku zwykle nie ma okazów o długości większej niż 70 centymetrów.
Charakteryzuje się nogami przypominającymi krokodyla i pergaminową skórą pełną fałd. Jest to salamandra uważana za silnie trującą i większość czasu spędza w wodzie łowiąc kraby lub owady wodne. Czasami zachęca się do wyjścia na suchy ląd w celu złapania robaków.
Może pozostawać w bezruchu przez 24 godziny, odpoczywając, więc człowiek również nie spotyka się z nim zbyt często.
Ciekawostki o słodkowodnych smokach
Oprócz tego, że są znacznie większe niż inne salamandry, te słodkowodne smoki różnią się od swoich europejskich krewnych na wiele innych sposobów.Na przykład jego głowa jest spłaszczona w kierunku grzbietowo-brzusznym, ale ogon jest cieńszy w przeciwnym kierunku. Ten ogon służy im jako ster podczas poruszania się po wodzie.
Dzięki niej są w stanie pchać się z całej siły, aby poruszyć swoim niezwykle dużym ciałem.
Pod względem długowieczności salamandry te zajmują renomowane pozycje w rodzinie płazów ogoniastych. Istnieją doniesienia o osobnikach żyjących w niewoli do 60 lat.
Niestety, prawda jest taka, że w przyrodzie salamandry te są od dawna zagrożone. Od lat poluje się na nie, aby wykorzystać ich mięso do celów spożywczych, ale także dlatego, że na kontynencie azjatyckim ich tkanki były wykorzystywane w tradycyjnej medycynie.
Dlatego na przykład chińska salamandra olbrzymia została sklasyfikowana przez IUCN jako krytycznie zagrożona.
Niedawne odkrycie nowego gatunku salamandry olbrzymiej
Eksperci, których zadaniem było zbadanie najbardziej zagrożonego smoka słodkowodnego (Andrias davidianus), natrafili na nowy gatunek. Prawda jest taka, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu, kiedy chińska salamandra olbrzymia była bardzo liczna, można ją było spotkać w całym kraju.
Dlatego ze względu na jego szerokie rozpowszechnienie badacze zawsze mówili o jednym gatunku. Jednak nowe badania z wykorzystaniem materiału genetycznego z okazów muzealnych pokazują, że ta teoria była błędna.
Okazuje się, że chińskie salamandry olbrzymie to nie jeden, a co najmniej trzy różne gatunki. Z tego powodu dali już nazwę największemu z 3 gatunków: Andrias sligoi, czyli salamandra olbrzymia z południowych Chin.
Prawda jest taka, że jest to badanie, w którym nie ma dzikich okazów.Dlatego możliwe jest, że jeśli Andrias davidianus jest już uważany za gatunek zagrożony, nowy gatunek jest jeszcze gorszy. Konieczne będzie przeznaczenie środków na ochronę tych gatunków, a tym samym zachowanie kolejnego fragmentu naszej bioróżnorodności.