Fragmentacja siedlisk jest wielkim cichym zagrożeniem dla globalnych ekosystemów. Fragmentacja i zmniejszanie się terytoriów ma ogromny wpływ na bioróżnorodność i przetrwanie wielu gatunków.
Ale co generuje to zakłócenie siedliska? Jaki jest jego wpływ na dzikie gatunki? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, czytaj dalej.
Co to jest fragmentacja siedliska?
Fragmentacja to proces pojawiania się nieciągłości w ekosystemach. Dzięki temu to, co pierwotnie było ciągłą powierzchnią natury, przekształca się w zbiór odizolowanych od siebie fragmentów.
Proces, w wyniku którego powstają te nieciągłości, jest starożytny: odkąd ludzkość zaczęła uprawiać ziemię, te „kawałki” natury zaczęły się pojawiać. W ten sposób to, co pierwotnie było dużym lasem, stało się małymi połaciami drzew otoczonymi uprawami.
Niedawno mnożenie się dróg i autostrad wywarło ogromny wpływ na ekosystemy. Coś tak z pozoru łatwego do przejścia jak prosta droga może stanowić barierę życiową dla wielu zwierząt.
Problemy z tym związane
Po pierwsze, fragmentacja siedlisk ujawnia oczywisty problem: powoduje, że tracimy naturalne przestrzenie, w których zwierzęta mogą przetrwać i rozmnażać się.
Utrata siedlisk jest bez wątpienia jedną z głównych przyczyn znikania gatunków, wyprzedzając inne, bardziej znane problemy, takie jak zmiany klimatyczne.
Po drugie, fragmentacja powoduje, że zwierzęta znajdują wiele obszarów o niekorzystnych warunkach środowiskowych, które często są krawędziami fragmentów.
Na tych obszarach przetrwanie jest trudniejsze: jest mniej miejsc do ukrycia, jest więcej nasłonecznienia, mniej okazji do znalezienia pożywienia i wiele innych nietypowych czynników naturalnego środowiska życia zwierzęcia.
To zwiększa tempo wymierania zwierząt: pojedyncza krawędź ogromnego obszaru naturalnego to nie to samo, co wiele krawędzi małych fragmentów przyrody.
Fragmentacja siedlisk i jej wpływ na gatunki
Fragmentacja pociąga za sobą, oprócz wyżej wymienionych, poważne problemy dla gatunków zwierząt. Tutaj pokażemy Ci kilka.
„Karzeł” fauny
Jednym z nich jest zmniejszenie obszaru żerowania i żerowania. Zwierzęta, im większe, tym większej powierzchni potrzebują do przeżycia. Powoduje to, że jeśli siedliska zostaną zmniejszone, większym zwierzętom będzie trudniej przetrwać.
Na dłuższą metę przetrwanie większych zwierząt jest zagrożone, a ich miejsce zajmują mniejsze stworzenia. Jest na to wiele przykładów, a jednym z najbardziej charakterystycznych jest przypadek niedźwiedzia pandy, którego populacja została znacznie zmniejszona z powodu fragmentacji jego siedlisk.
Istnieje wiele innych przykładów dużych zwierząt zagrożonych fragmentacją ich siedlisk, zwykle są to duże ssaki. Niektóre z nich to goryl górski w Afryce lub niedźwiedź brunatny na Półwyspie Iberyjskim.
Problemy genetyczne: depresja wsobna
Fragmentacja siedlisk prowadzi do rozdzielenia różnych populacji zwierząt na kilka izolowanych płatów. Stwarza to poważny problem w genetyce populacji. Będąc coraz mniejszymi fragmentami, populacje z każdego obszaru często rozmnażają się tylko z osobnikami z tego samego płata.
Wszystko to powoduje brak przepływu genów między populacjami, poprzez brak rozmnażania się między nimi.Stopniowo w ich genach gromadzi się duża liczba szkodliwych mutacji. Ten proces jest znany jako depresja wsobna. To zdarzenie w dłuższej perspektywie prowadzi do pogorszenia się genów zwierzęcia i jego ewentualnego wyginięcia.
Co możemy zrobić, aby tego uniknąć?
Pierwszy sposób na poprawę sytuacji zwierząt dotkniętych fragmentacją siedlisk jest oczywisty: staraj się nie fragmentować obszarów przyrody, które są mniej lub bardziej nienaruszone.
Do tego dochodzi liczba chronionych obszarów naturalnych, które uniemożliwiają działalność człowieka na tych obszarach. Dlatego ochrona środowiska jest kluczowa.
Jednak ogromny wpływ człowieka na krajobraz na dużych obszarach planety uniemożliwia tę misję. Na terenach silnie zantropizowanych, takich jak Europa i Ameryka Północna, od dziesięcioleci stosuje się dość prostą i skuteczną metodę: korytarze ekologiczne lub przejścia dla zwierząt.
Te przejścia dla dzikich zwierząt to mosty lub tunele, które pokonują przeszkody ustawione przez ludzi, takie jak droga lub kanał. Dzięki tym pomysłowym systemom możliwe jest zapewnienie cyrkulacji zwierząt na terytorium, sprzyjając mieszaniu się populacji, a żywe istoty mają siedliska, których potrzebują do przetrwania.
Podsumowując, fragmentacja siedlisk jest poważnym problemem dla naszej globalnej fauny, ale przy pomocy odpowiednich narzędzi, takich jak wspomniane wcześniej korytarze ekologiczne, możemy stawić mu czoła lub przynajmniej złagodzić jego konsekwencje.