Klasyfikowanie wirusów jako żywych organizmów lub nie jest przedmiotem debaty od lat, ponieważ nawet naukowcy nie są zgodni. W obecnej dobie globalnej pandemii spowodowanej koronawirusem COVID-19 funkcjonowanie i pochodzenie wirusa to kwestie na porządku dziennym. To sprawia, że zadajemy sobie kilka pytań: Co to jest wirus? Jak to działa? Czy wirusy żyją?
Tutaj staramy się zakwalifikować możliwe odpowiedzi na te pytania, ponieważ wydaje się, że odpowiedź zależy od tego, co uważamy za „życie” lub „bycie żywym”.
Co to jest wirus?
Słowo wirus pochodzi z łaciny i oznacza „truciznę”.Pod koniec XIX wieku naukowcy zdali sobie sprawę, że niektóre choroby zakaźne, takie jak wścieklizna, są wywoływane przez cząstki mniejsze niż bakterie, ale nadal mogą być przenoszone. Do tego czasu nie było jasnej definicji tego, czym one były.
Dzisiaj wiemy, że wirus składa się z:
- Materiał genetyczny, którym może być DNA lub RNA,
- białkowy płaszcz zwany kapsydem, który otacza materiał genetyczny,
- ten zestaw może z kolei być chroniony przez dodatkową warstwę, otoczkę lipidową pochodzącą z błon komórek, które infekuje. Nazywa się je wirusami otoczkowymi.
Jak dotąd wirus bardziej przypomina grupę chemiczną niż organizm.
Kiedy wirusy infekują komórkę, zwaną komórką gospodarza, zrzucają swoje osłony ochronne, a materiał genetyczny jest wstrzykiwany do komórki.W tym czasie wykorzystuje maszynerię replikacyjną gospodarza do wytworzenia tysięcy kopii swojego DNA lub RNA, dzięki czemu może wygenerować kopie samego siebie.
Dlatego wirusy są zależne od innych komórek w zakresie syntezy białek, syntezy kwasów nukleinowych i całego zestawu czynności biochemicznych, które umożliwiają im namnażanie się i przenoszenie.
Żyje czy nie, oto jest pytanie
Po tym wszystkim, co ujawniliśmy powyżej, czy możemy uważać wirusy za martwe pasożyty?
Bakteria to pojedyncza komórka, która sama może generować energię i rozmnażać się, oprócz wykonywania wszystkich czynności niezbędnych do jej przetrwania, dlatego mówimy, że żyje.
Jak to ujął Luis Villarreal, doktor biologii i dyrektor Centrum Badań nad Wirusami na Uniwersytecie Kalifornijskim:
„Ale co z nasionami? Ziarno nie mogło być uważane za życie. Ma jednak potencjał do życia i może zostać zniszczony. W tym sensie wirusy bardziej przypominają nasiona niż żywe komórki.”
Wiele mikroorganizmów, takich jak bakterie i archeony, które są uważane za istoty żywe, w sytuacjach stresowych lub w których brakuje składników odżywczych, jest w stanie wejść w stan uśpienia. W ten sposób dezaktywują i zmniejszają swoją aktywność metaboliczną, a gdy warunki są optymalne, wznawiają.
W tym przypadku, czy uśpione komórki żyją? ludzie odpowiadają tak, ale biochemicznie te bakterie są w stanie „obojętnym” i dlatego tak naprawdę nie byłyby żywe.
To samo dotyczy zarodników niektórych bakterii Gram-dodatnich, które są biochemicznie obojętne, ale mogą, ale nie muszą, rozmnażać się ponownie.
Jak widać, problem pojawia się przy rozróżnianiu tego, co uważa się za żywe, a co nie.
Kiedy mówimy o wirusach, zwykle klasyfikujemy je jako istoty nieożywione lub bezkomórkowe, ponieważ nie są zdolne do samodzielnego rozmnażania się i poza komórką gospodarza są w stanie utajonym.
Naprawdę można powiedzieć, że wirusy znajdują się pomiędzy tym, co żywe, a tym, co nie: nie mają zdolności do samodzielnej replikacji, ale mogą to robić w żywych komórkach iw ten sposób wpływać na zachowanie gospodarzy.
A ty jak myślisz?
Odpowiedź na pytanie „czy wirusy żyją?” Zależy to od naszej koncepcji definicji tego, czym jest „bycie żywym”, ale tak naprawdę, niezależnie od odpowiedzi, wydaje się, że nie prowadzi nas to do żadnego konstruktywnego rozwoju w tej sprawie.
W każdym razie, na koniec chcielibyśmy pozostawić pytanie otwarte: co uważasz za żywe? aby czytelnik zastanowił się i zapytał, jakie jest jego zdanie na temat tych mikroorganizmów i czy uważa je za żywe, czy nie.
